zaterdag 20 september 2014

Het tonen van wie je bent en het zichtbaar worden van onderhuidse spanningen

Vanmiddag werd in de Wintertuin van de Wonne de Enschedese Ambassade van Vrede geopend. Dat gebeurde door de Enschedese Ambassadeur van Vrede, Bert Woudstra, die vertelde dat hij als zevenjarige jongen in 1939 met zijn ouders de oorlogskerkhoven in Vlaanderen en Noord-Frankrijk bezocht. Onder de indruk hiervan was hij er van overtuigd dat de mensheid niet nog eens zo’n tragedie over zich af zou roepen, maar niets bleek minder waar. Enkele maanden later brak de Tweede Wereldoorlog uit met nog grotere drama’s als de eerste. Als joods jongetje heeft Bert Woudstra op verschillende plekken ondergedoken gezeten om na de oorlog erachter te komen dat zij halve familie was afgevoerd en omgebracht.


En ook na de Tweede Wereldoorlog lijken we er bitter weinig van geleerd te hebben. Je kunt de vrede niet aan politici overlaten, zo houdt Bert Woudstra zijn gehoor voor, maar je zult er zelf ook je verantwoordelijkheid voor moeten nemen in je omgang met anderen, met de wereldproblematiek en bijvoorbeeld bij economische en technologische ontwikkelingen. We zullen juist als burgers continu met elkaar in gesprek moeten blijven en mogelijke conflicten juist ook via het gesprek moeten proberen op te lossen of op z’n minst hanteerbaar te maken in plaats van met geweld. Hij sloot af met de wijze woorden die de Griekse wijsgeer Perikles 2.500 jaar geleden uitsprak en die nog steeds actueel zijn: “Wij beschouwen de discussie niet als een struikelblok voor actie, maar als een noodzakelijke voorwaarde om wijs te handelen. Wij geloven dat geluk een vrucht is van vrijheid en de vrucht van vrijheid is die van moed.


Iets later in het programma opende de Enschedese wethouder Eelco Eerenberg een fototentoonstelling van werk van studenten van de ROC van Twente rond het Vredesweekthema “Ontwapening”. Hij had na het verhaal van Bert Woudstra en de gedichten die waren voorgedragen besloten om de tekst die hem door zijn ambtenaren was aangereikt te laten voor wat ie was, en ook uit zijn eigen ervaringen te putten. Als dertiger had hij zelf geen directe ervaring met de oorlog, maar wel hadden de verhalen van zijn grootouders en zijn ouders altijd grote indruk op hem gemaakt. Zijn grootouders die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet hadden gezeten en zich hadden ingezet voor de vrijheid van het land en levens van hun joodse medeburgers. Zijn ouders die in de hippie-tijd hadden gestreden voor hun eigen vrijheid en hun eigen levensstijl. Om te mogen zijn wie je bent.

Met enige schaamte stelt Eelco Eerenberg dat zijn generatie wat dat betreft in een gespreid bedje kwam en haar eigen vrijheid niet meer hoefde te bevechten. Die zorgeloosheid heeft echter een keerzijde, want hij ziet bij zijn generatiegenoten en mensen die tot nog jongere generaties behoren hoe gemakkelijk men omgaat met het te grabbel gooien van hun eigen privacy. Overheden maar vooral grote multinationale ondernemingen wordt niets in de weg gelegd om mee te kijken in je gehele doen en laten. Verlies van vrijheid en eigenheid, kunnen zijn wie je bent, liggen daarbij op de loer. Vrede is volgens D66-er Eelco Eerenberg mogen zijn wie je bent zonder daarmee anderen lastig te vallen of door anderen lastig gevallen te worden.

Die vrede werd afgelopen zomer wreed verstoord. Het neerschieten van de MH17 greep ook diep in in de Enschedese samenleving, in een aantal gezinnen en studentenhuizen, waar bekenden en familieleden tot de slachtoffers behoorden.

De impact van het optreden van ISIS in Syrië en Noord-Irak had een nog veel grotere impact in de Enschedese samenleving vanwege de vele Enschedese burgers die uit die regio afkomstig zijn en zich er nog steeds mee verbonden weten. Het kwam in Enschede tot een publieke hongerstaking waar andere Enschedese burgers zich weer aan stoorden.

En ook de oorlog tussen Israël en Gaza had een impact op de Enschedese samenleving waar de synagoge eerst onopvallend maar sinds enige tijd met een duidelijk zichtbare politiepost continu bewaakt moet worden.

Dit alles staat in een schril contract met de vrede waarin we dachten te leven. De conflicten elders in de wereld raken ons ook hier. Vrede is niet zo vanzelfsprekend als de generatiegenoten van Eelco Eerenberg en nog jongere generaties lijken te denken, maar moet bevochten worden.

Na deze woorden van de wethouder introduceerde een ROC-docent de drie studenten die vanmiddag hun foto zouden toelichten. Hij liet weten dat de groep van in totaal 18 studenten die aan dit project hebben deelgenomen zowel aan het begin als aan het eind van het project met elkaar hebben gesproken over het thema “Ontwapening” (door hen vertaald naar “Ontwapenend”) en dat dit hele mooie en indringende gesprekken waren geweest.


De eerste studente, Thirza, wil met haar foto verbeelden dat “ontwapening” betekent dat maskers afgedaan worden en mensen hun ware gezicht tonen. Dat gaat gepaard aan zelfacceptatie en opluchting.


De tweede studente, Jasmijn, ging hier met haar foto nog iets dieper op in. Door je openlijk eigen beperkingen te erkennen (“Ik ben ook maar een mens”) doe je eigenlijk twee dingen tegelijkertijd. Aan ene kant kom je voor jezelf op en teken je protest aan tegen verwijten die anderen je maken. Aan de andere kant maak je jezelf kwetsbaar door juist je beperkingen te erkennen. Het eerste wordt verbeeld in het protestbord, het tweede in het wegkijken van de persoon die zichzelf als “maar” een mens neerzet.


De derde student, Wieger, benaderde het thema “ontwapening” van een heel andere kant. Onze mond, ons spraakvermogen, is een belangrijk wapen waarmee we ons kunnen verdedigen of terug kunnen slaan. Zijn foto verbeeldt het afnemen van dit vermogen te kunnen spreken en de pijn en frustratie die daardoor bij de persoon in kwestie ontstaat.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten