Kamervragen met het oog op genocideherdenking volgend jaar

Vandaag hebben de buitenlandwoordvoerders van vijf verschillende Tweede Kamerfracties vervolgvragen naar aanleiding van “de demonstratie die op 1 juni plaatsvond op het Rembrandtveld in Almelo tegen de plaatsing van het herdenkingsmonument voor de Armeense genocide op het privé terrein van de Armeens Apostolische Kerk in Almelo”. De Tweede Kamerleden Omtzigt (CDA), Voordewind (ChristenUnie), Van der Staaij (SGP), De Roon (PVV) en Van Bommel (SP) hadden op 11 juni 2014 al 18 schriftelijke vragen gesteld over deze demonstratie en vooral over de rol die de Turkse overheid daar onder andere via de met Diyanet (het Turkse ministerie van godsdienstzaken) verbonden moskeeën bij speelde.

Deze schriftelijke vragen werden twee maanden later, op 10 september, door de regering beantwoord. In deze beantwoording stelt de regering vrij zuinigjes met betrekking tot de Turkse overheid:

“Nederland heeft de Turkse autoriteiten erop gewezen dat de kwestie van de Armeense genocide gevoelig ligt en Turkije opgeroepen verantwoordelijk om te gaan met deze situatie.”

en

“Het kabinet is van mening dat de gebruikte leuzen tijdens de demonstratie in Almelo niet bijdragen aan een oplossing van deze kwestie.”

Verbinden als opdracht

Hengelo profileert zichzelf graag als stad van verbindingen. Daarbij worden dan vooral de verkeersverbindingen bedoeld die Hengelo tot het centrale knooppunt van Twente maken, maar volgens Eddy Oude Wesselink zou het ook moeten gaan om verbindingen tussen mensen en groepen. Daar houdt het Hengelose Platform Levensbeschouwing en Religie zich mee bezig. Recent door het verschijnsel ”pelgrimage” in de verschillende tradities te bespreken, maar vanavond in de Openbare Bibliotheek van Hengelo door de multiculturele samenleving eens tegen het licht te houden. Deze komt de laatste jaren steeds weer negatief in het nieuws, maar de Hengelose cultureel antropoloog en sociaal pedagoog Han Sie Dhian Ho stelt dat beeld en werkelijkheid wat dat betreft niet met elkaar in overeenstemming zijn. Het thema van deze avond is dan ook: “En toch: harmonie overheerst!”

Han Sie Dhian Ho begint zijn inleiding met een verwijzing naar oud-premier Balkenende die zei dat een multiculturele samenleving niet iets was om naar te streven. Een vrij onzinnige uitspraak, want er is een multiculturele maatschappij en het is zaak om daar een samenleving van te maken. Balkenende wilde er een monocultuur van maken zoals Ferdinand en Isabella in 1492 van Spanje een monoculturele samenleving wilden maken waar alleen plaats was voor katholieken en waar na de inmiddels verdreven moslims ook de joden het land vóór 1 januari 1493 dienden te verlaten. Wij doen dan alsof deze joden vervolgens massaal naar het tolerante Amsterdam zijn getrokken, maar van de deze joden heeft slechts éénderde zich elders in Europa gevestigd. Eénderde is naar Marokko overgestoken en vormt daar nog steeds een grote joodse gemeenschap en éénderde werd door de Ottomaanse sultan uitgenodigd om naar Istanbul te komen. Het eerste voorbeeld van een regering die mensen die een dreigende genocide proberen te ontvluchten uitnodigt om naar haar land te komen. Daar kunnen we nog iets van leren.

Scepsis over democratische waarde(n) Europese Unie

De verkiezingen voor het Europees Parlement van 22-25 mei jl. lieten een sterke groei zien van anti-Europese en Eurosceptische partijen. De eersten behaalden 12% van de zetels; de laatsten 9%. Daarmee is het Euro-kritische blok in het Europees Parlement sterker dan ooit. Toch bleef dit resultaat achter bij de voorspellingen en door onderlinge tegenstellingen hebben de Euro-kritische partijen zich ook niet tot een echt blok in het Europees Parlement kunnen organiseren. De gevreesde politieke aardverschuiving bleef uit. Het was echter onder dit gesternte dat het bureau Studium Generale aan de Universiteit Twente samen met de studievereniging voor onder andere “Bestuurskunde” en “European Studies” voor vanavond een bijeenkomst over “Nationalism in the EU” had georganiseerd met als centrale vraag of “het nationalisme van Le Pen, Wilders en anderen een bedreiging vormt voor de Europese gemeenschap of dat de Europese Unie stabiel genoeg is om dit opkomend nationalisme te weerstaan”.

Deze vraag werd voorgelegd aan twee voormalige Bestuurskunde-studenten aan de UT die inmiddels beiden werkzaam zijn bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Heleen Bakker als hoofd van de afdeling Europees Buitenlandbeleid en Tony Agotha als hoofd van de afdeling Europese Integratie.

Ontkenning is onderdeel van genocide

Vanavond organiseerde de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) in het gebouw van Platform Aram een bijeenkomst met Anthonie Holslag over het “genocidaal proces van 1915 tot nu”. Aanleiding waren de onthulling van het herdenkingsmonument aan de Armeense genocide in Almelo, de protesten daartegen door Turkse nationalisten en de “waar maken ze zich druk over?”-reactie die je daarop hoorde, maar ook de expliciete weigering van toenmalig minister Timmermans om de genocide die in de zomer in Noord-Irak plaatsvond “genocide” te noemen. Bij beide gebeurtenissen, in Almelo en in de discussie met Timmermans, kwamen we genocide-onderzoeker Anthonie Holslag tegen en vandaag, precies 6 maanden vóór de 100-jarige herdenking van het begin van de genocide en op de Internationale Dag van de Verenigde Naties die 69 jaar geleden werden opgericht om de mensheid voor dergelijke gruweldaden te behouden sprak hij dus over het genocidaal proces.

Hij maakte meteen aan het begin van zijn inleiding duidelijk wat hij daarmee bedoelde. Hij was geen historicus en zou de genocide dus niet als een aaneenrijging van historische feiten en feitjes presenteren met voor getallen. Als antropoloog is hij vooral geïnteresseerd waarom mensen doen wat ze doen. In analyse is het genocidale proces dus meer dan een massamoord.

Conflicterende oorlogsherdenkingsculturen

In de Volkshochschule Ahaus vond vanavond een lezing plaats van de historicus Olaf Jessen over zijn boek “Verdun 1916. Urschlacht des Jahrhunderts”. Aan het begin van zijn inleiding stelde Olaf Jessen dat de 300 dagen durende Slag van Verdun in de Duitse en Franse herinneringscultuur inderdaad als “moeder aller veldslagen van de 20ste eeuw” wordt gezien, maar dat dat in andere landen anders ligt.

Zo herinnert zich een Turkse hoogleraar tijdens een onlangs gehouden internationale conferentie over de Eerste Wereldoorlog die met geen woord over de Armeense genocide sprak, maar woorden tekort kwam om over de Slag van Gallipoli te spreken. Hij vertelde vol vuur over een onlangs door de regering Erdogan geopend prestigieus museum dat de Slag van Gallipoli vooral herdacht als een laatste pan-islamitische slag tegen de christelijke kruisvaarders waarbij de laatsten smadelijk werden verslagen door de Ottomaanse legers die door islamitische soldaten uit alle windstreken zouden zijn samengesteld. Het viel Olaf Jessen wel op dat zijn Turkse collega met geen woord repte over het feit dat die uit alle windstreken samengestroomde moslims gewoon dienstplichtig militairen van het Ottomaanse leger waren en dat dat Ottomaanse leges haar overwinning mede te danken had aan de betrokkenheid van twee Duitse generaals die de Ottomaanse legerleiding adviseerden.

De strijd van de islam met zichzelf

Deze pagina is op verzoek van de inleidster verwijderd.

De gezamenlijke vijand is altijd één deur verder

Voor de tweede keer in anderhalf jaar was Kees van der Pijl, emeritus hoogleraar politieke wereldeconomie, in Enschede om te spreken over de geopolitiek achtergronden van een uitslaande brand. In mei 2013 ging het over Syrië; vanavond stond Oekraïne centraal. Toen men hem in zijn woonplaats Amsterdam vroeg waarom hij nu alweer helemaal naar Enschede moest, was zijn antwoord dat daar nu eenmaal een actieve vredesgroep zat die dit het kennelijke de moeite waard vond dit soort bijeenkomsten te organiseren.

Gorbatsjov zou onlangs gezegd hebben: “Het Westen heeft de wereld aan de rand van de afgrond gebracht door haar rücksichloze Oekraïne-politiek”. Van der Pijl zou dit enigszins willen nuanceren: hèt Westen als zodanig bestaat niet. Er is, ook ten aanzien van Oekraïne, een duidelijk onderscheid te maken in het Angelsaksische Westen (met name de VS en het VK) en het continentale West-Europa dat Donald Rumsfeld tijdens de Irak-oorlog van 2003 met de term “Old Europe” aanduidde en waarin Duitsland de dominante rol speelt.

Plechelmus maakt plaats voor Syrische christenen uit Hassaka

Of hij ook ooit in deze contreien is geweest, zal wel altijd een open vraag blijven, maar de naam van de Angelsaksaksische missionaris Plechelmus is sterk verbonden aan Twente. Hij heeft niet alleen zijn naam gegeven aan de Plechelmuskerk in Oldenzaal, maar aan talloze andere kerken in deze regio. Zo ook aan een Plechelmuskerk in Hengelo die een aantal jaren geleden echter werd gesloten. Kerksluitingen gaan ook niet aan Twente voorbij, hoewel de Syrische kerken in deze regio daar een positieve uitzondering op vormen.

De Hengelose Plechelmuskerk is inmiddels verbouwd tot nieuw onderkomen van de naastgelegen Rooms-Katholieke gelijknamige Daltonbasisschool. Dat betekent dat een noodgebouw van die basisschool vrijkwam en die opende vandaag de deuren als nieuw verenigingsgebouw van de Sint Georges Hassaka Vereniging. Deze vereniging bestaat uit een 60-tal gezinnen die afkomstig zijn uit de noordoost-Syrische stad Hassaka en die nu in Hengelo en omgeving zijn neergestreken.

Iraakse aartsbisschop over diversiteit, godsdienst en mensenrechten

Deze week was de Iraakse priester-dominicaan Yousif Thomas Mirkis in Nederland. Sinds begin dit jaar is hij Chaldeeuws-Katholiek aartsbisschop van Kirkuk en Sulaimaniya, het bisdom dat afgelopen zomer een enorme stroom vluchtelingen te verwerken kreeg vanuit Mosul en de daarnaast gelegen Vlakte van Nineve toen deze door ISIS onder de voet gelopen werden. Het door ISIS beheerste gebied grenst nu aan het aartsbisdom van Yousif Thomas Mirkis en voor de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) was dit alles aanleiding om Yousif Thomas Mirkis naar Enschede uit te nodigen om over de huidige situatie in Irak te spreken en over de mogelijke toekomst van christenen in Irak.

Het ene bezoek lokt het andere bezoek uit. En zoals het bezoek aan Nederland tot een bezoek aan Enschede leidde, zo leidde het bezoek aan ABM tot een bezoek aan de Opening van de schilderijententoonstelling “Uittocht en Vrouwen”, van Yousif Yacoub een 17 jaar geleden naar Nederland gevluchte Irakees. 

Oorlogstemming in de eigen samenleving

Nederland is in oorlog met de Islamitische Staat in Irak en Syrië en deze oorlog heeft ook een binnenlandse component waar aan de kant maatregelen worden genomen tegen ISIS-sympathisanten en (ronselaars van) Nederlanders die aan de jihadistische strijd willen deelnemen, maar waar ook in toenemende mate (andere) moslims worden aangekeken en aangesproken op de daden van ISIS. Hoe dat doorwerkt naar discriminatie en uitsluiting van andersgelovigen en moslims leek het thema te zijn van het vanmiddag gehouden “Debat aan de Markt”.

De inleiding werd gehouden door Marten Verheijen, senior klachtenconsulent van Artikel 1 Overijssel (voorheen het Antidiscriminatiebureau). Hij stelde dat “discriminatie” niet zomaar “onderscheid maken” is, maar dat de kern van discriminatie het teniet doen of aantasten van het samen leven op voet van gelijkheid is. Discriminatie is volgens artikel 90quater van het Wetboek van Strafrecht een misdrijf.

Oorlog is geen spelletje

Vandaag is uitgeroepen tot "Internationale Actiedag tegen Drones". Terwijl onder andere bij onze oosterburen massaal gehoor werd gegeven aan oproepen om in actie te komen tegen deze onbewapende gevechtsvliegtuigen, bleef de actie in Nederland beperkt tot de publicatie door Stop Wapenhandel van een rapport over de financiering van de ontwikkeling en productie van deze vliegende killer robots vanuit onze pensioensfondsen en tot een straatactie in Enschede. Deze staatactie komt ten dele voort uit het mini-symposium dat Enschede voor Vrede samen met de Wetenschapswinkel tijdens de afgelopen Vredesweek op 24 september over drones organiseerde.

"ISIS kan F16's neerhalen" stond vanochtend met chococaleletters op de voorpagina van de Telegraaf. Bij Trouw was vanochtend een uitgave van Artsen zonder Grenzen bijgesloten, "In de Frontlinie" genaamd. Dat geeft precies het probleem aan. Bij de oorlogen waarbij het Westen is betrokken worden de Westerse militairen zo ver mogelijk buiten het zicht en het bereik van "de vijand" gehouden. Zo beperkt het Westen zich in de oorlog in Irak en Syrië zoveel mogelijk tot bombardementen uit de lucht en krijgen Nederlandse militairen in eigen land de opdracht zich zo weinig mogelijk in het openbaar in uniform te tonen omdat ze anders doelwit zouden zijn. De enige Westerlingen die "de vijand" te pakken kan nemen zijn de Westerlingen die wel hulp op de grond proberen te bieden. Journalisten en hulpverleners zoals die van Artsen zonder Grenzen. Met afschuw werd ook vandaag weer gereageerd op de onthoofding gisteravond van de 47-jarige Britse hulpverlener Alan Henning door IS. Die afschuw is terecht. Maar dit soort laffe moorden hangen ook wel degelijk samen met het feit dat het Westen meer belang lijkt te hechten aan de veiligheid van haar militairen dan aan die van haar niet-militaire burgers, laat staan die van de burgerbevolking ter plaatse.

Protest tegen een oorlog

De geboortedag van Mahatma Gandhi, 2 oktober, is enkele jaren geleden door de Verenigde Naties uitgeroepen tot de "Internationale Dag van Geweldloosheid". Uitgerekend op deze dag stemde de Tweede Kamer in met de Nederlandse deelname aan aan de oorlog tegen IS in Irak en Syrië. Vooruitlopend op die instemming waren eveneens vandaag al Nederlandse F16's naar een luchtmachtbasis in Jordanië overgevlogen om zo snel mogelijk aan de bombardementsvluchten boven Irak deel te kunnen nemen. "Het draagvlak voor een militair missie is nog nooit zo groot geweest," kraaide minister Timmermans vandaag in de Tweede Kamer. In Enschede klonk echter een dissident geluid.

Daar organiseerden de Aramese Beweging voor Mensenrechten, Enschede voor Vrede, de Samenwerkende Democratische Organisaties, de Socialistische Partij afdeling Enschede en de Turks-Mediterrane Alawatische Vereniging TAAB in de Enschedese binnenstad een protestactie tegen deze oorlog en tegen de Nederlandse deelname hieraan. Aan deze protestactie, die op een nog kortere termijn georganiseerd moest worden dan de ook al korte termijn waarop de Tweede Kamer de zgn. artikel-100-brief moest behandelen, namen uiteindelijk zo'n 30 mensen deel. Aan het winkelend publiek op deze koopavond werd een flyertje uitgedeeld met de volgende tekst: