Terug naar een progressief provinciaal internationaal beleid

Dit aflopende jaar hebben we op deze site melding gemaakt van twee gevallen van provinciale buitenlandpolitiek vanuit een rechtse invalshoek: een oproep om als provincie Vitens op de vingers te tikken nadat deze zich uit een Israëlisch waterproject had teruggetrokken en een veroordeling van de demonstratie van nationalistische Turken door als Provinciale Staten de Armeense genocide te erkennen. Vroeger was provinciale of lokale buitenlandpolitiek het domein van "links" en kwamen initiatieven daartoe altijd onder vuur te liggen omdat "wij als provincie cq. gemeente niet aan buitenlandpolitiek doen." Hoogste tijd om het initiatief weer terug te nemen, dus.

Een gelegenheid daartoe deed zich voor bij de vaststelling vandaag in Wierden van het GroenLinkse verkiezingsprogramma voor de Provinciale Statenverkiezingen op  18 maart 2014. Losjes gebaseerd op voorstellen voor "lokaal vredesbeleid" die vorig jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen in Enschede waren voorbereid, werden vanuit Enschede in totaal vijf amendementen ingediend waarvan de drie volgende echt betrekking hadden op provinciaal internationaal beleid.

Multicultureel en internationaalDe afgelopen decennia zijn in Overijssel ook steeds meer mensen komen te wonen die hun roots in andere delen van de wereld hebben. Een groot deel van hen is afkomstig uit Zuidoost-Turkije, Syrië en Noord-Irak en voelt zich erg betrokken bij de dramatische ontwikkelingen die daar plaatsvinden. De provincie stimuleert culturele en andere evenementen waar ontmoeting tussen de verschillende bevolkingsgroepen centraal staat. Ze stimuleert de dialoog tussen verschillende bevolkingsgroepen over onderwerpen die hen verdeeld houden, zoals de Armeense Genocide. Ook stimuleert de provincie internationale samenwerkingsverbanden zoals enkele Overijsselse gemeentes die reeds met gemeenten in (het zuidoosten van) Turkije zijn aangegaan.

Internationale solidariteitDe provincie Overijssel onderzoekt de mogelijkheden om tot de heroprichting van een Centrum voor Internationale Samenwerking (COS) te komen dat initiatieven uit de Overijsselse samenleving op het gebied van internationale solidariteit ondersteunt.

Bedrijfsvoering en inkoopbeleidIn haar bedrijfsvoering en inkoopbeleid hanteert de provincie criteria die rekening houden met (gewapende) conflicten en mensenrechtenschendingen elders. Zo doet de provincie bijvoorbeeld geen zaken met bedrijven die actief betrokken zijn bij de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden zoals een aantal in Nederland actieve nuts- en beveiligingsbedrijven. 

Deze drie toevoegingen op het programma werden door de programmacommissie alle van een positief advies voorzien (in één geval in gewijzigde vorm) en uiteindelijk ook door de provinciale ledenvergadering overgenomen. In zijn introductie op het agendapunt merkte de voorzitter van de programmacommissie op dat het hem na lezing van deze drie amendementen was opgevallen hoezeer internationaal beleid inderdaad ontbrak in het concept-programma maar ook in eerdere verkiezingsprogramma's van GroenLinks Overijssel. Zulks in tegenstelling tot de eerste tweede Overijsselse GroenLinks programma's waar voor "vrede en internationale solidariteit" zelfs een apart hoofdstukjes was ingeruimd en niet eens aan het eind van het programma.

Hieronder de betreffende hoofdstukken, waarbij ook al de verschillen tussen het programma van 1991 en dat van 1995 in het oog springen:

VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS OVERIJSSEL 1991-1995

4.   VREDE EN INTERNATIONALE SOLIDARITEIT

Als Groen Links zijn wij vanzelfsprekend zeer verheugd over het proces van internationale ontspanning dat in de afgelopen jaren, mede als resultaat van de activiteiten van de vredesbeweging, op gang is gekomen. Voor het eerst in de geschiedenis worden kernwapens vernietigd en wordt een voorzichtig begin gemaakt met de verlaging van de defensieuitgaven.

Nu gaat het echter om verdergaande stappen in de richting van een kernwapenvrije wereld, het uitbannen van chemische en biologische wapens en een drastische vermindering van de conventionele bewapening.

Groen Links is van mening dat de noodzaak van een actief provinciaal vredesbeleid blijft bestaan. Door de provincie Overijssel zijn contacten aangeknoopt  met de Baltische republiek Letland en wij gaan ervan uit dat deze contacten in de toekomst verder uitgebouwd zullen worden. Nog bestaande vijandsbeelden kunnen zo doorbroken worden.

Op initiatief van onze fractie wordt in het provinciehuis Max Havelaar koffie gedronken. Maar de provincie zou meer moeten doen aan ontwikkelingssamenwerking; immers, de armste landen worden steeds armer en miljoenen mensen moeten leven in honger, bittere armoede en diepe ellende.

Actiepunten:

4.1.        Er moet onverminderd worden gestreefd naar een kernwapenvrij Overijssel en een kernwapenvrij Nederland.

4.2.        Opheffing van het militair vliegveld Twente en sluiting van U.C.N. Almelo.

4.3.        In overleg met de vakbeweging dient voor Hollandse Signaal te Hengelo een conversieplan opgesteld te worden: geen produktie voor militaire doeleinden maar een omschakeling naar maatschappelijk zinvolle produktie.

4.4.        Geen bouw van atoomschuilkelders. Opheffing van de provinciale commandopost Holterberg.

4.5.        De provincie moet zich inspannen om de overlast van de laagvliegroutes en van A.S.K. Oldebroek te voorkomen.

4.6.        In plaatsen waar kazernes door ontspanning verdwijnen moet de provincie stimulerend en ondersteunend optreden bij het opzetten van nieuwe werkgelegenheid.

4.7.        De provincie ondersteunt initiatieven voor vredesonderwijs en voorziet in subsidiemogelijkheden voor experimenten met sociale verdediging.

4.8.        De provincie schept goede mogelijkheden voor dienstweigeraars om hun vervangende dienstplicht bij provinciale instellingen te vervullen.

4.9.        De contacten met Oost-Europa op cultureel, maatschappelijk en economisch gebied worden geïntensiveerd.

4.10.      De provincie ondersteunt projecten die gericht zijn op het bevorderen van bewustzijn en inzicht dat een nieuwe, meer rechtvaardige internationale economische orde noodzakelijk is.

4.11.      De provincie ondersteunt projecten (o.a. vrouwenprojecten) die in ontwikkelingslanden zelf plaatsvinden.

4.12.      De provincie ontmoedigt betrokkenheid van bedrijven, instellingen en/of gemeenten met landen waar de mensenrechten geschonden worden (bijv. Indonesië).

4.13.      De provincie steunt de strijd tegen de apartheid; voor een vrij, niet-raciaal en democratisch Zuid-Afrika.

4.14.      Politieke vluchtelingen en asielzoekers worden in Overijssel goed opgevangen, waarbij zorgvuldig overleg met de betrokkenen noodzakelijk is.

4.15.      Plaatselijke wereldwinkels en (regionale) centra voor ontwikkelingssamenwerking kunnen rekenen op ondersteuning van de provincie. Daartoe dient de subsidieregeling ontwikkelingssamenwerking aangepast te worden en het beschikbare budget verruimd.

VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS OVERIJSSEL 1995-1999

5.   INTERNATIONALE SOLIDARITEIT

Eén miljard mensen lijdt honger en leeft in absolute armoede. Bijna twee miljard mensen hebben geen veilig drinkwater. Eenzelfde aantal kampt met een tekort aan ijzer, jodium en vitamines. De grote wereldproblemen van armoede, onderdrukking, oorlog en milieuvervuiling schreeuwen als het ware om rechtvaardiger internationale betrekkingen.
Politiek uitgangspunt voor Groen Links is een eerlijker verdeling van de welvaart in de wereld.

Gelukkig zijn in Overijssel veel mensen actief betrokken bij activiteiten op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, bijv. in kerkelijke organisaties, op school, op het werk, in wereldwinkels en binnen politieke partijen. Vanuit hun eigen levensbeschouwelijke, maatschappelijke en/of politieke overtuiging geven zij vorm aan hun persoonlijke verantwoordelijkheid en aan de universele waarden van medemenselijkheid en solidariteit met de lijdenden èn voor meer rechtvaardigheid strijdende mensen in de ‘Derde Wereld’.

Hoewel wij ons terdege realiseren dat de mogelijkheden van de provincie in deze beperkt zijn, kijken wij met zeer gemengde gevoelens terug naar het beleid in de afgelopen periode.
Het is verheugend om te kunnen constateren dat Overijssel als eerste provincie in Nederland het Klimaatverbond heeft ondertekend, waarin Westeuropese gemeenten en inheemse volkeren uit het Amazonegebied afspreken om zich gezamenlijk in te zetten voor het tegengaan van het broeikaseffect en het behoud van het tropisch regenwoud. Overeengekomen is bijv. een reductie van de CO₂-uitstoot met 50% in het jaar 2010.
Ook de jumelage met Letland lijkt steeds beter vorm te krijgen en verdient het zeker om in de komende periode met nog meer elan voortgezet te worden. Tenslotte kan nog gemeld worden, dat in deze periode één keer noodhulp is verleend aan de bevolking van Somalië.

Maar daar staat jammer genoeg te veel slecht beleid tegenover:

-          De provincie verminderde eerst de subsidie aan het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking Overijssel (COS) en zette deze vervolgens per1 januari 1995 volledig stop. In de komende jaren bestaat het totale budget voor ontwikkelingssamenwerking uit ƒ 30.000,- per jaar, oftewel 3 cent per inwoner per jaar!

-          De provincie heeft op een verzoek van de Schrijfgroep Artikel 25 tot het ‘ethisch beleggen’ van financiële reserves weliswaar de bereidheid uitgesproken dat in voorkomende gevallen ook een offerte gevraagd zal worden van bijv. de Triodosbank of de ASN, maar “dat slechts bij een hoger of gelijk rendement overwogen zal worden om daar middelen weg te zetten”.

-          In de vergadering van de Provinciale Staten bleek bij de begrotingsbehandeling in 1993 geen enkele steun voor een amendement van GroenLinks om ƒ 50.000,- beschikbaar te stellen voor het transport van goederen naar Roemenië, die ingezameld en opgeknapt waren door de Stichting Bestendiging Banden Roemenië te Enschede.

-          De provincie stelde een notitie ‘IJkpunten gedragslijn inzake donaties rampensituaties’ vast, waarin het eerste ijkpunt luidt: “Bij de beoordeling van aanvragen om donaties bij rampensituaties is het algemene uitgangspunt een uiterst terughoudende opstelling, omdat ervan uitgegaan wordt, dat hulpverlening bij rampensituaties in het algemeen niet tot de verantwoordelijkheid van de provincie behoort.”

GroenLinks is van mening, dat de provincie wel degelijk een taak heeft op het gebied van ontwikkelingssamenwerking naast en in aanvulling op het beleid van de rijksoverheid en het lokale bestuur. GroenLinks pleit derhalve niet alleen voor het terugdraaien van de bezuinigingen uit de afgelopen periode, maar voor een nieuw, actief begin van provinciaal beleid in 1995-1999.

In dit nieuwe beleid hoort ook solidariteit met het Innu-volk, een inheems volk in Canada. In Overijssel zijn wij de laagvliegroutes vanaf de luchtbasis Twente kwijt, doch het probleem heeft zich nu verplaatst naar het leefgebied van de Innu, waarboven nu regelmatig F-16’s oefenvluchten houden. De provincie Overijssel zou solidair moeten zijn met de Innu en ervoor moeten ijveren, dat de soevereiniteit van dit volk – en vele andere inheemse volken – wordt geëerbiedigd.

Kernpunten

5.1          De provincie verhoogt het budget voor ontwikkelingssamenwerking naar minimaal ƒ 250.000,-
(= ƒ 0,25/inw.) per jaar, waarvan ƒ 100.000,- wordt bestemd voor een budget-subsidie aan het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking.

5.2          De jumelage met Letland wordt geconcretiseerd in daadwerkelijke steun, bijvoorbeeld met een uitwisselingsproject op milieugebied.

5.3          De doelstellingen van het Klimaatverbond voor Overijssel worden concreet uitgewerkt.

5.4          De provincie belegt haar gelden ‘ethisch’.

5.5          De provincie stelt een jaarlijks budget in voor humanitaire hulp bij rampen elders in de wereld.

5.6          De provincie biedt stageplaatsen aan regionale c.q. provinciale ambtenaren en bestuurders uit de ‘Derde Wereld.’

5.7          De provincie maakt waar mogelijk gebruik van Max Havelaarprodukten. Tijdens vergaderingen, conferenties en recepties e.d. worden bezoekers daarop attent gemaakt.

5.8          De provincie stimuleert de ‘zuivere handel voor een eerlijke prijs’. Dit kan bijvoorbeeld door te kiezen voor kunstnijverheidsprodukten uit de ‘Derde Wereld’ als relatiegeschenk of kerstpakket. De gebruikelijke boekenbon wordt vervangen door de ‘Wereldwinkelcadeaubon’.

5.9          De provincie bevordert samenwerkingsprojecten tussen onderwijsinstellingen, ziekenhuizen en het  bedrijfsleven in Overijssel met vergelijkbare organisaties in de Derde Wereld, op terreinen zoals zonne-energie, irrigatie, huizenbouw en infrastructuur.

5.10       De provincie Overijssel is actief solidair met de Innu in hun strijd tegen de laagvliegroutes van F-16’s boven hun grondgebied.