De geopolitieke kant van het internet

Vanavond werd de wekelijkse Studium Generale lezing verzorgd door Henk Steenman van Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX), één van de grootste internet exchanges in de wereld, over "de fysieke kant van het internet". Door draadloos internet en de cloud-metafoor zijn we in toenemende mate geneigd te denken dat het internet gewoon in de lucht zit, maar niets is minder waar. In plaats van "clouds" staan wereldwijd een grote hoeveelheid enorm grote en energieslurpende datacentra (zo ook in het gebouw dat voorheen van de Nederlandsche Bank was en recht tegenover de ingang van de ingang van de Universiteit Twente staat - in de kluis waar vroeger een deel van de goudvoorraad lag, ligt nu de data opslagen) en voor de verbindingen zijn eveneens vele energieslurpende internet exchanges nodig (ook daarvan bevindt zich er één in Enschede, de Nederlands-Duitse Internet Exchange NDIX aan de Zuiderval) en lopen dikke kabels over de oceaanbodem.

De ligging van de kabels is opmerkelijk. Waar we ons in Europa bij de olie- en gastoevoer zorgen maken over een te grote afhankelijkheid van Rusland en de vele gaspijpleidingen die tussen Rusland en de EU lopen, blijkt Europa qua internet vooral verbonden te zijn met de Verenigde Staten en gaat het dataverkeer met Oost-Azië ook vooral langs die route. Henk Steenman benadrukte dat alle internet-verbindingen van Zuid-Amerika via Miami eveneens naar de VS lopen en dat Afrika een soortgelijke afhankelijkheidsrelatie met Europa heeft. In een recent initiatief proberen Brazilië en Angola (beide Portugeestalig) deze afhankelijkheid te doorbreken door een verbinding tussen beide landen aan te leggen. Opmerkelijk dat Rob de Wijk anderhalve maand geleden bij zijn Studium Generale lezing vooral onze afhankelijkheid van de grondstofleveranciers in het Oosten benadrukte, maar de onze afhankelijkheid van de fysieke internetinfrastructuur in het Westen buiten beschouwing liet...