Nogmaal de Verborgen Parel belicht

Vandaag, precies vier weken na de fototentoonstelling "Palestina Anders Belicht", werd in de Openbare Bibliotheek de tentoonstelling "De Verborgen Parel" geopend. Een herhaling in twee opzichten: Tweeëneenhalf jaar geleden, in de aanloop van de herdenking van de genocide van 1915, stond ook al een tentoonstelling met beeldmateriaal over de Arameeërs en de genocide in de Enschedese bibliotheek en de tentoonstelling die vandaag werd geopend stond iets meer dan een jaar geleden in de Openbare Bibliotheek van Hengelo.

Ook toen was dr. Jan van Ginkel uitgenodigd om ter gelegenheid van deze opening een lezing te geven over de historische ontwikkeling van de Aramese taal. Voor de hoofdlijn van zijn betoog verwijs ik dan ook naar mijn verslag van die bijeenkomst. In het onderstaande beperk ik me tot een paar inhoudelijke aanvullingen.

ISIS bestrijden door de samenleving te genezen

Vanmiddag vond in de Utrechtse Aloysiuskerk een bijeenkomst plaats met mgr. Yousif Thomas Mirkis, aartsbisschop van Kirkuk en Suleymaniyah in Noord-Irak. Als dominicaans priester had hij zijn hele leven vooral in Bagdad gestudeerd, gedoceerd en boeken geschreven om in 2013 op 64-jarige leeftijd nog tot het ambt van bisschop van Kirkuk te worden genoemd. Eén jaar later veroverde ISIS de stad Mosul waar talloze moslims, christenen en jezidi’s de stad en haar omgeving ontvluchtten en elders in Noord-Irak, in de Koerdische Autonome Regio maar ook in de daar nog buiten gelegen stad Kirkuk opgevangen te worden. Mirkis ontpopte zich als organisator en regelde “bed, bad, brood en internet” voor enkele honderden gevluchte studenten van de Universiteit van Mosul om hun studie in Kirkuk voort te kunnen zetten.

Vandaag was hij even in Utrecht om ons over de actuele gebeurtenissen in het noorden van Irak te vertellen. De ontwikkelingen gaan daar echter heel snel, zo meldde hij, en de tekst die hij voor een presentatie vorige week voor de bisschoppenconferentie in Frankrijk had voorbereid bleek al weer achterhaald op het moment van uitspreken. Er is echter een grote lijn die wat minder gevoelig is voor de dagkoersen en eigenlijk ook veel relevanter is. Het gaat dan om de structuur van de Iraakse samenleving en om het gedachtegoed van ISIS. De militaire macht van ISIS is met militaire tegenmacht wel te verslaan – en dat vindt op dit moment dan ook plaats – maar er staat ons in het verlengde daarvan nog een heel andere strijd te wachten en we moeten niet denken dat we er met het winnen van de oorlog zijn.

Internationale en lokale achtergronden van de opbouw van een “Joods tehuis” in Palestina

Precies een week na de opening van de fototentoonstelling “Palestina Anders Belicht” en het verhaal van Erik Ader over de aanplant van het Dominee-Ader-Bos in Israël ter nagedachtenis van zijn vader en zijn eigen schenking van 1100 bomen via Plant een Olijfboom aan boeren in Palestina organiseerden de Palestina Werkgroep Enschede en de Openbare Bibliotheek vandaag een tweede tweeluik waarin de internationale maar ook de lokale Enschedese achtergrond van de vóór-oorlogse Joodse migratie naar Palestina werden belicht.

Voor het eerste onderdeel van dr. Egbert Harmsen naar Enschede gekomen om over de Balfour-verklaring te spreken als “basis voor de westers medeplichtigheid aan onrecht in Palestina”. Het is deze maand namelijk precies 100 jaar geleden dat op 2 november 1917 de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Balfour de naar hem genoemde verklaring aan Walter Rothschild, de leider van de Britse zionisten, overhandigde. Met deze verklaring beloofde het Verenigd Koninkrijk mee te werken aan de stichting van een “Joods nationaal tehuis” onder de voorwaarde dat de burgerrechten van de niet-Joodse bewoners van Palestina niet geschaad zouden worden.

Van een gordel van instabiliteit naar een groene corridor

Twee dagen na de Studium Generale lezing over het Fort Europa sprak Agnes Dinkelman vanavond in de Vredestuin over de samenhang tussen klimaat, migratie en veiligheid. Een samenhang die je ziet vanuit een bepaalde achtergrond en die van Agnes is haar gevarieerde werkkring die begon bij het COA (de Centrale commissie Opvang Asielzoekers) en vervolgens via de Nederlandse en buurtbemiddeling (vooral tussen autochtone Nederlanders en migranten) doorliep naar mediationklussen buiten Nederland.

Haar eerste klus in dat verband was in Iraaks Koerdistan waar in het kader van de ontwikkeling van een democratische rechtstaat de tot politie om te vormen pershmerga’s zich op een goede manier dienden te verhouden tot journalisten die zij als tegenstanders beschouwden. Dit internationale bemiddelingswerk voerde haar vervolgens naar Rwanda, Zimbabwe en Ghana, maar ook het werk ontwikkelde zich en Agnes noemt zich al geen mediator meer, want mediation veronderstelt dat partijen aan tafel willen om tot een vergelijk te komen. De bereidheid tot een compromis blijkt echter fors af te nemen en partijen willen vooral winnen. Dat is één van de verschijnselen die ook met de huidige polarisatie samenhangt. In plaats van mediator noemt ze zichzelf nu social engineer en ze in plaats van Dinkelman Conflict Interventies werkt ze thans onder de naam “Stillare”: het Latijnse woord voor ‘druppelen’. Zo druppelt ze haar ideeën bij de krijgsmacht, de politie, de vredesbeweging en bij wethouders. Er valt veel te verbinden.

"Vluchtelingencrisis" veroorzaakt door Europees beleid

Vanavond sprak prof.dr. Henk van Houtum, directeur van het Nijmegen Centre for Border Research en co-auteur van het boek “Voorbij Fort Europa – een nieuwe visie op migratie”, bij Studium Generale over het Fort Europa. Hij werd ingeleid door de Twentse hoogleraar Europees en internationaal recht prof.dr. Ramses Wessel die het Fort Europa introduceerde als een logisch gevolg van het opheffen van de Europese binnengrenzen aan het eind van de vorige eeuw. Als je de binnengrenzen laat verdwijnen zul je de buitengrenzen moeten versterken.

Volgens Van Houtum is er echter geen enkele noodzakelijkheid om de buitengrenzen te versterken als er geen binnengrenzen meer zijn. Er is geen enkele reden te verzinnen waarom het een het gevolg van het andere zou moeten zijn. Het was destijds een bewuste politieke keuze van een aantal EU-lidstaten die het verband tussen het wegvallen van binnengrenzen en het versterken van buitengrenzen in omloop hebben gebracht om hun plannen door te voeren. En kennelijk lopen daar niet alleen gewone burgers maar ook hoogleraren Europees en internationaal recht met open ogen in.

Palestina Anders Belicht

Vanmiddag vond in de Openbare Bibliotheek Enschede de opening plaats van de fototentoonstelling "Palestina Anders Belicht". Veel foto's van Palestina die tot ons komen laten vaak de confrontatie zien en hebben 'de bezetting' als thema. De fotoserie die deze maand in de bibliotheek staat opgesteld laat echter een ander beeld zien. Veel meer dat van het dagelijks leven.

 

Eén van de drie fotografen van wie het werk werd getoond was via een skype-verbinding bij de opening aanwezig om een toelichting te geven. Vivien Sansour is geboren in Bethlehem maar woont al lange tijd in California. De herinnering aan Palestina bleef evenwel en toen ze de kans kreeg om als landbouwkundig adviseur naar haar geboortestreek terug te keren, pakte ze die met beide handen aan. Met een heel gewone camera maakte ze foto's van het dagelijks leven en van het boerenbestaan in de omgeving van Jenin om naar haar familie in de Verenigde Staten op te sturen. Het waren, zoals gezegd, andere beelden dan de gebruikelijke en deze andere belichting van Palestina maakte dat haar foto's in bredere kring werden verspreid.

Syrische Nederlandse wint publieksprijs verhalenwedstrijd

In het kader van de jaarlijkse Week van de Amateurkunst (WAK) organiseerden het huisaanhuisblad “Huis aan Huis”, de Openbare Bibliotheek Enschede en de Enschedese boekhandel Broekhuis een verhalenwedstrijd rond het thema “Samen”. Dat thema was vooral gekozen, zo betoogde Bibliotheek-directeur Gerard Kocx vanavond bij de prijsuitreiking, om een punt te maken tegen het egoïsme en de regering van de “Dikke Ik” die hand over hand toenemen.

Er waren 23 verhalen ingestuurd waar de jury vijf potentiële prijswinnaars uit selecteerde. Gedurende het Pinksterweekend kon de Enschedese bevolking de vijf genomineerde verhalen lezen en haar stem uitbrengen op het in hun ogen beste verhaal. Dat hebben uiteindelijk meer dan 400 mensen gedaan.