vrijdag 3 februari 2017

Over (het) leven in Damascus

Voor het eerst na zeven jaar en dus ook voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Syrië bezocht de Enschedese Yasmin Khalaf-Haidar anderhalve maand geleden haar familie en vrienden in Damascus. Vanzelfsprekend was het meer dan slechts een familiebezoek. De oorlog heeft wel duidelijk gemaakt dat er eigenlijk geen vanzelfsprekendheden meer zijn. Veranderingen springen direct in het oog, maar ook de dingen die gelijk gebleven zijn bekijk je nu met andere ogen.


Veranderd is het dagelijks leven van de familie en van alle andere Syriërs. Ook die Damascus, hoewel het ergste oorlogsgeweld hen tot op heden bespaard is gebleven. Je moet eraan wennen dat er niet altijd elektriciteit of water is en zelfs het basisvoedsel is schreeuwend duur geworden. Oude kachels zijn weer tevoorschijn gehaald en in gebruik genomen. Sommige nog als oliekachel, andere omgebouwd tot houtkachel. Toen Yasmin door haar bezorgde familieleden die ze in Nederland had achtergelaten gevraagd werd of ze al in haar directe omgeving explosies had gehoord, was haar antwoord: “Ja, in de oliekachel van mijn broer”. De olie wordt namelijk door de handelaren veelal aangelengd met water …



Vóór het begin van de oorlog telde Damascus 2 miljoen inwoners. Omdat de stad relatief veilig is, hebben veel Syriërs uit de minder veilige gebieden hier hun toevlucht gezocht en de bevolking van de stad is inmiddels meer dan verdubbeld tot 5 miljoen mensen. Vluchtelingen in eigen land, doorgaans “ontheemden” genoemd, die net als de oorspronkelijke bevolking van Damascus moet zien te overleven: hun dagelijkse kostje bij elkaar moeten zien te scharrel. Wandelend door de straten van Damascus zie je op straat allerlei “oude ambachten” uitgevoerd worden die ook in deze stad al lang in onbruik waren geraakt. Je waant je op een braderie, maar deze “oude ambachten” zijn weer opgepakt omdat de modernere productiewijzen door de stroomtekorten niet langer volgehouden kunnen worden en omdat veel ontheemden hun “bedrijfje” weer helemaal van de grond moesten opbouwen en geen andere middelen hadden dan hun ambachtelijke vaardigheden.


En zo doet de woonkamer in het ouderlijk huis van Yasmin doordeweeks veelal dienst als leslokaal waar haar zus, wiskundelerares, scholieren bijles geeft (omdat ook de meeste schoollokalen die voor 30 leerlingen gebouwd waren thans 70 leerlingen plaats moeten bieden) en hebben haar drie broers, die voorheen van de muziek konden leven, alle drie een tweede baan om het inkomen aan te vullen.

Dat zijn belangrijke veranderingen die, zoals gezegd, vooral in het oog springen als je een tijdlang niet bij je familie bent geweest. Maar de beelden van de oorlog die andere delen van Syrië heeft getroffen en natuurlijk – alleen al vanwege de vele ontheemden die in de stad zijn opgenomen – niet geheel ongemerkt aan de stad voorbij is gegaan, laten je ook de dingen die gelijk zijn gebleven met andere ogen bekijken. Yasmin woonde vlak buiten de oude stad en liep via een stadspoort die nog uit de Romeinse tijd dateert door de Ananiasstraat naar haar school. Zoals ook nu weer dagelijks schoolkinderen door deze straat in het christelijke stadsdeel van Damascus lopen. Ze heeft zich toen nooit gerealiseerd dat deze stadspoort er vermoedelijk ook al stond toen Saulus of Paulus in Damascus verbleef en van zijn – naar men zegt – verblijfplaats recht tegenover het huis van Yasmins ouders via deze stadspoort naar het huis van Ananias ging die – naar men zegt – aan de Ananiasstraat gestaan zou hebben en thans een kerk is. Zoals er 15 tot 20 kerken in dit kleine deel van Damascus staan.

Met twee van die kerken – het Paulusklooster en de Jozefkerk recht tegenover het huis van haar familie – hebben Yasmin en haar familie een speciale band. Deze kerken hebben zich sinds het begin van de oorlog ook ingespannen om de vele ontheemden die berooid en al in de stad aankwamen op te vangen, ongeacht de religieuze achtergrond van de ontheemden. Verschillende nevenruimtes van de kerk en het klooster hebben thans een heel andere functie dan waarvoor ze gebouwd waren. Ze doen dienst als leslokaal, als woonruimte voor net-aangekomenen, als opslag-, sorteer- en uitdeelruimte voor de talloze hulpgoederen die aan de kerk worden aangeboden en daar deze verder worden verspreid, als praktijkruimtes voor artsen en ook psychologische hulpverleners waaronder ook weer veel ontheemden die vanuit deze kerk als vrijwilliger hun diensten aanbieden aan andere ontheemden waarvan velen natuurlijk naast de alledaagse nood ook psychische klachten hebben.

Het werk van de Jozefkerk wordt al enige tijd ondersteund vanuit de Protestantse Gemeente Enschede die (net als bij de eerdere door Yasmin geïnitieerde bijeenkomst "De Kracht van het Leven" (in Damascus)) ook onderdak verleende aan deze zeer goed bezochte bijeenkomst, onder andere ook via het Syria’s Request netwerk waar ook andere kerkelijke, seculiere en Syrische organisaties in en rond Enschede aan deelnemen.


Om de band tussen Enschede en Damascus te versterken kreeg Yasmin, via het netwerk van haar familie, de gelegenheid om haar verhaal op de Syrische televisie te houden, te spreken met de Syrische schrijver, dichter, onderzoeker èn parlementariër Nabil Toumeh die enkele jaren geleden een UNESCO-prijs won ... 


... en om een videoclip op te nemen waarvan een deel in Damascus en een deel in Enschede opgenomen.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten