Vrede als bindmiddel

In een overvolle Wintertuin van De Wonne - ook dit jaar weer de Ambassade van Vrede in Enschede, werd vanmiddag de Vredesweek geopend. Het thema "Vrede Verbindt" werd begin dit jaar naar aanleiding van de aanslagen in Parijs vastgesteld en blijkt negen maanden later nog steeds actueel te zijn.

En als verbinding is vrede essentieel, aldus Vredesambassadeur Seçil Arda in haar openingstoespraak, die ze begint met de woorden van Voltaire: "Vrede is niet alles, maar zonder vrede is alles niets".

Vrede is een universele waarde, zo stelt Arda, en vrede verbindt inderdaad. Je hebt immers een ander nodig om vrede mee te sluiten, om in vrede mee te leven. Die ander is soms dichtbij, soms ver weg. Maar omdat alles met elkaar verbonden is, komen conflicten die elders worden uitgevochten vroeger of later vanzelf ook dichter bij ons. Dat is niet te voorkomen. Sommigen proberen het toch op afstand te houden en polariseren waardoor ze het conflict zelfs nog verder uitvergroten; anderen zoeken juist een verbinding en kiezen de dialoog.

Het is zo gemakkelijk te denken dat het geweld zich vooral in Syrië afspeelt en een land als IJsland een oase van rust en vrede is. Maar laten we niet vergeten dat veel van de oorlogen elders door economische belangen en wapens van de in vrede ondergedompelde landen worden gevoed. Zo mag een ogenschijnlijk vreedzaam land als Zwitserland voor een belangrijk deel verantwoordelijk gehouden worden voor de verspreiding van "kleine wapens" waar wereldwijd juist de meest bloedige oorlogen mee worden uitgevochten.

"Dat is goed voor onze economie," wordt dan gedacht. En voor sommige bedrijven, sectoren en landen is dat ook erg lucratief, maar voor de totale wereldeconomie zijn oorlogen en wapenhandel alleen maar slecht. Arda haalt in dit verband de apostel Paulus aan waar deze schrijft "soms begrijpen we niet hoe wedijverend de menselijke natuur is. Deze is trots, denkt dat hij moet winnen, vrijgepleit moet worden en indien mogelijk boven anderen verheven moet zijn. Deze houdingen stichten geen vrede. In plaats van het najagen van de dingen die twist veroorzaken, moeten we de dingen najagen die vrede stichten." 

Een bijbeltekst die haaks staat op de breed ingang gevonden opvatting dat religie vooral oproept tot geweld. Ja, er is sektarisch geweld, maar laten we niet vergeten dat, aldus Arda, dat religie veelal niet de oorzaak van dat geweld is, maar de huidige onrechtvaardige economische wereldorde, die de deelname van mensen aan de besluitvorming beperkt, lak heeft aan sociaal-economische gerechtigheid en schadelijk is voor onze natuurlijke leefomgeving. Sektarisch geweld wordt gevoed vanuit een verdeel-en-heers-politiek om de aandacht van deze grondoorzaken af te leiden.

Het is aan de vredesbeweging om dit mechanisme bloot te leggen en om haar inzet voor vrede en tegen wapenhandel te verbinden aan de strijd tegen sociaal-economische uitbuiting, de roofbouw op onze natuur en tal van andere zaken die de huidige en toekomstige conflicten (zullen) voeden. Tegenover de verdeeldheid moeten wij de verbinding stellen, aldus Arda.

Waarna ze, in de lijn van haar toespraak, niet in haar eentje, maar met een leerling van De Globe, de openingshandeling verricht door de VREDE-vlag te ontrollen ...

... die echter, net als twee jaar geleden, halverweg blijft steken ...

... en met vereende krachten langzaam maar zeker verder ontrold wordt. Symbolisch voor de vaak moeizaam verlopende en soms vastzittende vredesprocessen.

Ondertussen laten de ouders en de kinderen van De Globe, in beeld, geluid en dans, zien dat de wereld centraal staat op deze school waar kinderen uit alle windrichtingen (kinderen van vluchtelingen, maar ook van andere migranten of gerepatrieerden) vooral qua taal worden voorbereid op het reguliere Nederlandstalige onderwijs.

Iedereen is verbonden met die ene wereld, zo zingen ze, en als we ons in vrede verbinden aan elkaar en aan die wereld, dan moet dat ook goed kunnen gaan.

Na een eerste muzikale optreden van de klezjmergroep Koszmosz, volgt de presentatie van de tweede schoolklas.

Schijn bedriegt. Dit zijn geen kinderen van een islamitische school die hun gebeden uitvoeren, maar kinderen van een openbare basisschool die deelnemen aan het Humanistisch VormingsOnderwijs en de requisieten voor hun optreden klaarleggen.

Vervolgens wordt een prachtig spel opgevoerd dat begint (vanaf de Vredesmuur die ook hier stond opgesteld) met een hele reeks vraagtekens bij de woorden "vrede" en "verbondenheid" ...

... en dat eindigt met een recept voor de vrede waar elk kind een ingrediënt voor in huis heeft.

Die ingrediënten - ook wel "talenten" genoemd - worden verzameld in een grote pot en daar zal deze groep basisschoolleerlingen het voor hen liggende schooljaar nog vaak mee aan de slag gaan.