zaterdag 31 mei 2014

Bijna drie maanden na de studiereis weer bij elkaar

Vandaag, twee maanden en drie weken na onze terugkeer uit Palestina en Israël, vond in Wageningen de reünie van ons reisgezelschap plaats. In de Arboretumkerk waar we op 25 januari onze voorbereidingsbijeenkomst hadden. Net als toen kregen we door onze gastvrouwen Has en Hanneke een overdaad aan lekkernijen voorgeschoteld, maar verder was het heel goed om onze ervaringen bijna drie maanden na dato met elkaar en met Rick Meulensteen van Een Ander Joods Geluid (EAJG) te delen.



Voor ons allemaal was de situatie in Palestina en Israël veel meer gaan leven nu we er geweest waren. Afgelopen zondagavond zond het televisieprogramma Kruispunt naar aanleiding van het pausbezoek beelden van Bethlehem uit en zagen we de familie Nassar van de Tent of Nations, Toine van Teeffelen, het Soemoed-vrouwenkoor en de jongeren van het Arab Educational Institute langskomen. Ook de vernietiging van onderkomens in At Tuwani en van de fruitbomen bij de Tent of Nations kwamen de afgelopen maanden veel dichterbij dan anders het geval zou zijn geweest. Omdat je de personen die het betreft nu kent is de woede die je over het hen aangedane onrecht voelt ook veel groter dan als je die berichten alleen maar in de krant zou hebben gelezen.

zaterdag 24 mei 2014

Geen Nederlandse F-16's als "geruststellingsmaatregel" naar het Balticum

Vandaag vond in Utrecht een vergadering plaats van het mede vanuit de Enschedese initiatiefgroep “Oorlog is geen Oplossing” opgerichte samenwerkingsverband “Oorlog is geen Oplossing NL”. De aanvankelijke aanleiding tot de oprichting van het laatstgenoemde samenwerkingsverband was het besluit van de Nederlandse politiek in december 2012 om in het kader van de NAVO-samenwerking Nederlandse Patrioteenheden testationeren aan de Turks-Syrische grens. Formeel om Turkije te beschermen tegen mogelijke luchtaanvallen vanuit Syrië, maar in de praktijk lijkt het vooral als afschrikking te werken richting Syrië zodat Turkije ongestoord haar gang kan gaan bij het ondersteunen van zowel het Vrije Syrische Leger als de talloze jihadistische groepen die in Syrië actief zijn. 



De laatste tijd is ook binnen “Oorlog is geen Oplossing NL” de aandacht verschoven van de strijd in Syrië naar de spanningen rond Oekraïne. Eén dag vóór de vergadering in Utrecht stuurde de minister van Defensie een brief naar de Tweede Kamer waarin ze de Kamer meedeelde dat de Nederlandse regering voornemens is om in het kader van de binnen de NAVO afgesproken “geruststellingsmaatregelen voor de oostelijke bondgenoten” per 1 september a.s. 4 F-16’s beschikbaar te stellen aan het vorige maand verdrievoudigde Baltic Air Policing programma.

donderdag 22 mei 2014

Een ander Oekraïens geluid

Vrijwel dagelijks staan de ontwikkelingen in Oekraïne centraal in de kranten en op televisie. Diverse politici, verslaggevers en deskundigen geven hun commentaar. Er wonen ook veel Oekraïners in Twente en een groot aantal van hen is lid van de zang- en dansgroep Roesalka. Bij de veelvuldige gesprekken rond de repetities over Oekraïne kwam het idee op een avond te organiseren om ook eens hùn verhaal naar voren te brengen. Voor dat debat werd deze donderdagavond geprikt: de avond van de verkiezingen voor het Europees Parlement en door veel politici, verslaggevers en deskundigen gekenmerkt als een keuze van de Nederlandse kiezer voor of tegen Europa. Het debat vond plaats in de Openbare Bibliotheek in Hengelo.


Als inleiders waren de politicus Bert van Winsum, de journalist Karel Platje en de Oekraïense Oleksandra Provozina gevraagd en tijdens de avond werd nog contact gelegd bij een Nederlandse verkiezingswaarnemer die op dit moment in Kiev zat om een inschatting te maken van het verloop van de Oekraïense presidentsverkiezingen die a.s. zondag 25 mei zullen plaatsvinden, gelijktijdig met de verkiezingen voor het Europees Parlement in de meeste andere lidstaten van de Europese Unie.

De Eerste Wereldoorlog herdenken aan weerszijden van de grens

Vanmiddag had ik een overleg met Pax Christi im Bistum Münster over al dan niet gemeenschappelijke activiteiten aan weerszijden van de grens in het kader van de 100-jarige herdenking van het begin van de Eerste Wereldoorlog. Onnodig te zeggen dat dit herdenkingsjaar in Duitsland veel meer speelt en ook veel meer discussie oproept - onder meer over de schuldvraag - dan in Nederland dat 100 jaar geleden immers neutraal bleef. Mijn gesprekspartner van Pax Christi stelde vast dat elk dorp en elke stad in Duitsland nog steeds monumenten heeft waarop de gesneuvelde soldaten uit de Eerste Wereldoorlog als helden vereerd worden - zo ook in Ahaus:


De monumenten die gewijd zijn aan de Tweede Wereldoorlog benoemen geen helden, maar proberen zoveel mogelijk een waarschuwing tegen oorlogen te zijn. In Nederland heerst het idee dat de Eerste Wereldoorlog geheel en al aan ons voorbij is gegaan. Dat is slechts ten dele waar en juist in Enschede herinneren drie monumenten aan de manier waarop we er niet alleen aan de grens bij betrokken waren.

woensdag 21 mei 2014

Zo komt het wel heel dichtbij (2)

Op dezelfde dag dat we tijdens onze studiereis het Palestijnse dorp At Tuwani bezochten, waar het Israëlisch leger begin april een aantal Palestijnse onderkomens vernielden, bezochten we op onze terugweg naar Bethlehem de Tent of Nations van de familie Nassar. Vandaag bereikte ons, via de Nederlandse organisaties Vrienden van Sabeel en Kairos Palestina die de Tent of Nations moreel en financieel ondersteunen, het bericht dat het Israëlisch leger op het terrein van de Tent of Nations 150 bomen heeft verwoest.


Het (in het Nederlands vertaalde) persbericht van de Tent of Nations) luidt als volgt:

zondag 18 mei 2014

King of the Sands

Vanmiddag draaide in de Enschedese Wolf Cinestar bioscoop de film “King of the Sands” van de Syrische regiseur Najdat Anzour. Deze film, die handelt over de opkomst van het Saoedische koningshuis ongeveer 100 jaar geleden werd vooralsnog eenmalig vertoond op initiatief van het Comité Syrian in Nederland. Er zaten ongeveer 300 mensen in de zaal, vrijwel uitsluitend mensen van Syrische afkomst. Ik telde vijf mensen in de zaal waarvan ik vermoed dan hun familie al meerdere generaties in Nederland woont.


Ter introductie op de film sprak één van de bestuursleden van het Comité Syrian in Nederland. Hij vertelde dat de film afgelopen december haar première beleefde in Damascus en begin dit jaar in Londen draait. Met de vertoning in Enschede werd Nederland als derde land aan het rijtje toegevoegd waar de film vertoond werd en vertoningen in Berlijn en Canada zitten in de pijplijn.

vrijdag 16 mei 2014

Oekraïne, Rusland en de Europese Unie

Op vrijdagmiddag 16 mei 2014 organiseren Enschede voor Vrede en GroenLinks Enschede samen een bijeenkomst over “Oekraïne, Rusland en de Europese Unie” met Peter Alberts uit Münster. Peter Alberts heeft in Münster Oost-Europese geschiedenis en slavistiek gestudeerd, houdt zich al langere tijd bezig met de relatie tussen Europa, Rusland en Oekraïne en staat op de 14de plaats op de kandidatenlijst van de Grünen voor het Europees Parlement. De bijeenkomst met Peter Alberts vindt vanaf 17.00 uur plaats in Forum Café, Stationsplein 1 te Enschede.

“Kan het Europees parlement iets doen rond Oekraïne?” De Brusselse NOS-correspondent Chris Ostendorf liet eerder deze week nog weten dat het buitenlandbeleid gaan bevoegdheid van het Europees Parlement is, maar dat de parlementariërs toch niet volkomen machteloos zijn, “want er worden gewoon debatten over buitenlandse kwesties gevoerd en die kunnen wel degelijk invloed hebben.” Dat geldt ook voor parlementariërs die, zoals Peter Alberts, langdurige contacten hebben met de Russische oppositie en met diverse groeperingen in Oekraïne. Op zijn blog http://www.peter-alberts.eu/ staat hier meer over te lezen.

Iedereen is van harte welkom.

In discussie over Oekraïne

Een verkiezingscampagne vereist het uiterste van kandidaten. De hele dag flyeren, debatteren, een media-optreden, van hot naar haar reizen, korte nachtrust en bij dat alles toch ook de actuele politieke ontwikkelingen op de voet blijven volgen. Soms slaat vermoeidheid toe en soms heeft een kandidaat zo veel van zichzelf gevergd dat hij of zij ziek wordt. Dat laatste overkwam de kandidaat voor het Europees Parlement, Peter Alberts, de ochtend dat hij in Enschede zou optreden om over “Oekraïne, Rusland en de Europese Unie” te spreken. Hoge koorts en de 70 kilometer van zijn woonplaats Münster naar Enschede kon hij niet meer opbrengen.



Voor de 15 mensen die toch nog naar de aangekondigde bijeenkomst waren gekomen is nog snel een alternatief ontwikkeld. Er zou een samenvatting van een artikel van Peter Alberts over Oekraïen worden gepresenteerd waarna Daphne Dertien, Enschedees GroenLinks kandidaat voor het Europees Parlement, nader in zou gaan op de Europese afhankelijkheid van Russische olie en gas dat in het conflict rond Oekraïene opspeelt.

donderdag 15 mei 2014

Olijfbomen planten en olijven oogsten als geweldloos verzet

Vanavond organiseerden de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem en de stichting Vredes- en DuurzaamheidsActiviteiten Netwerkstad (stichting VEDAN) in de Remonstrantse kerk in Hengelo (O) een informatie- en discussiebijeenkomst over de olijfboomcampagne “Houd Hoop Levend”. Daarmee wordt in Twente de aftrap gegeven van de tournee die de Palestijnse coördinator van de Olijfboomcampagne, Muhanad Qaisy, vanaf vandaag tot eind mei door Nederland maakt onder begeleiding van de Nederlandse coördinator Brechtje van Bergen.


De avond begon met de vertoning van een filmpje van de presentatie die van de filmmaakster Julia Bacha op TED-global 2011. Zij hield haar gehoor voor dat Palestijnen vaak te horen krijgen waarom er geen Palestijnse Gandhi is en waarom Palestijnen geen geweldloos verzet plegen. Haar antwoord is dan steevast vertwijfeld dat er juist heel veel geweldloze bewegingen in Palestina zijn, maar dat niemand buiten Palestina daar aandacht voor lijkt te hebben. Het probleem is niet zozeer dat er geen Palestijnse Gandhi’s zijn, maar dat er geen internationale journalisten zijn die er uitgebreid verslag van doen en dat de rest van de wereld het dus niet ziet.

Via Dolorosa tegen het pesten

Een half jaar na de Bethlehem Boulevard is vanmiddag in Enschede in het Cultureel Centrum de Vrijhof op de Campus van de Universiteit Twente de tentoonstelling “Via Dolorosa” geopend door studentenpastor Janneke Bekhof.



Deze expositie, een samenwerkingsproject met het Studentenpastoraat Enschede, laat werk zijn van de Zweedse fotografe Elisabeth Ohlson Wallin. "Zij vertaalde samen met bassischoolleerlingen het verhaal van de Kruisweg van Jezus naar een hedendaags thema: pesten. Dit resulteerde in een bijzondere tentoonstelling waarin de jongeren zelf als personage figureren", aldus de flyer die bij de tentoonstelling hoort.

zondag 11 mei 2014

Harry van Bommel na een jaar weer in Enschede

Vanmiddag, precies één jaar na de aanslag in Reyhanli op de Turks-Syrische grens, organiseerde Sonja van den Ende namens het “Comité Syrian in Nederland” en “Oorlog is geen Oplossing” een discussiebijeenkomst met SP-buitenlandwoordvoerder Harry van Bommel die een krap jaar eerder ook al in Enschede was. Naast hem zaten Jean Mirza en Sanherib Korkis vanuit het Comité Syrian in Nederland in het panel en Ahmed Yilmaz vanuit de SP, Oorlog is geen Oplossing, SDO of Enschede voor Vrede. Er zaten zo'n 40 mensen in de zaal, voornamelijk oorspronkelijk afkomstig uit Syrië of aanpalend Turkije.


De eerste discussieronde ging over “de huidige situatie in Syrië en de rol van Turkije en Europa, met name Nederland.”

zondag 4 mei 2014

Herdenk de daden!

Tijdens de kerkdienst in de Opstandingskerk werd op de ochtend van de 4de mei gesproken over 'oorlog en vrede'. Wat kunnen gewone mensen van onze tijd doen tégen oorlog, en vóór vrede. Voorafgaand aan de preek sprak Jan Schaake onderstaande tekst uit:


“Zestig jaar herrie om twee minuten stilte”. Dat is de titel van een boek over de discussie wie we nu precies op de avond van 4 mei herdenken. Aan de ene kant wordt er voor gepleit om de dodenherdenking tot een helder afgegrensde groep slachtoffers te beperken; anderen menen dat vrijwel iedereen herdacht kan worden als slachtoffer van de omstandigheden: ook Duitse militairen of Nederlandse ooms die voor de Duitse SS hebben gekozen.

Onverwerkt verdriet

Op de dag van de Dodenherdenking organiseerde de stichting “Debat aan de Markt” een zogenaamd “Denkcafé” in Enschede met Netty Donhuijsen over “de oorlog in Indië”: een lang vergeten hoofdstuk in de Nederlandse herdenkingsgeschiedenis waarover nog vele hiaten bestaan in de Nederlandse geschiedschrijving en waarover nog vele taboes bij staan. In Enschede staat het oudste Indië-monument van Nederland. Het is ontworpen door de beeldhouwer H.L. Petri en in 1960 onthuld.


Netty Donhuijsen werd in 1933 in Bandung geboren als jongste van 11 kinderen van een Brabantse militair en een Javaanse vrouw. In de oorlog kwamen vader en moeder en hun drie jongste dochters aanvankelijk in een gezinskamp te zitten; de 19-jarige nog thuis wonende zoon ging naar een jongenskamp. Vader moest later ook naar een mannenkamp en moeder en drie dochters hebben onder de Japanse bezetting in vier of vijf verschillende kampen gezeten. De vernederingen die het gezien in het kamp heeft moeten doorstaan zijn onbeschrijfelijk en velen hebben het kamp ook niet overleefd.

Held of slachtoffer

Bij de door de gemeente Enschede georganiseerde Dodenherdenking verwees ook burgemeester Peter den Oudsten naar de grote groep Enschedeërs van Syrische herkomst voor wie het treuren om oorlogsslachtoffers niet iets uit een ver verleden is. Hij herinnerde eraan dat men destijds na de oorlog de verschrikkingen ervan zo snel mogelijk wilde vergeten. “Maar dat lukte niet. En ook al zullen weinigen van ons de oorlog zelf bewust hebben meegemaakt, we kennen de verhalen nog wel uit eerste hand. We mogen ze ook niet vergeten want een volk zonder geheugen loopt het risico steeds in dezelfde val te lopen. Daar komt bij dat we niet mogen vergeten dat er veel Enschedeërs zijn, met name uit Syrië en omgeving, die de oorlog die daar woedt niet kunnen vergeten en voor wie het meebeleven nu dagelijkse realiteit is.”



Hij zei verder: “Vrijheid is dat we anderen vrijheid kunnen geven. Dat bracht dominee Leendert Overduin in de praktijk die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Enschede een onderduiknetwerk voor joodse medeburgers opzette en direct na de bevrijding opkwam voor NSB-ers. Niet om te vergoeilijken wat zij in de oorlog misdaan hadden, maar omdat er in elke dader ook een mens schuilt die we een plek moeten blijven geven in onze samenleving.”

zaterdag 3 mei 2014

"Met de ruggen naar elkaar"

“Ooit waren Oost-Nederland en het aanpalende Duitsland sterk op elkaar gericht. Mensen spraken dezelfde taal, huwden met elkaar, dreven handel met elkaar en aan beide kanten van de grens kwam een textielindustrie tot stand onder leiding van onderling verwante textielbaronnen. Maar in de loop van de 19de eeuw werd de staatsvorming steeds sterker. De bevolking werd door haar bestuurders gedwongen om naar Den Haag respectievelijk Berlijn te kijken en in het onderwijs kregen de nationale talen absolute prioriteit boven de Nedersaksische streektaal waarin mensen aan weerszijden van de grens elkaar onderling konden verstaan. We moeten nu op diezelfde school een ‘vreemde  taal’ leren om elkaar te kunnen verstaan en politieke besluiten worden nationaal genomen zonder echt veel rekening te houden met de andere kant van de grens. Aan de grens zijn we met de ruggen naar elkaar komen te staan.”


Dat was ongeveer de strekking van het begin van de toespraak van Daphne Dertien als fractievoorzitter van GroenLinks Overijssel en kandidaat (nr.7) voor het Europees Parlement op Duits grondgebied. Concrete aanleiding is de doorstart van de voormalige militaire vliegbasis Twenthe(met h)  als burgervliegveld Enschede Airport Twente (zonder h). Een doorstart waar niet alleen de omwonenden en Twentse natuur- en milieugroeperingen fel tegen gekant zijn, maar ook steeds meer Twentse bestuurders en vooral ook veel Duitse grensbewoners en bestuurders.

donderdag 1 mei 2014

Dag van de Arbeid, strijd en strijdigheden

In Turkije is de Dag van de Arbeid een officiële vrije dag. Uit vrees voor een grote 1-mei-demonstratie waar ongetwijfeld forse kritiek op zijn regering geleverd zou worden, heeft de Turkse premier Erdogan het Taksimplein in Istanbul laten afzetten. Rellen en hardhandig politie-optreden zijn het gevolg en in de media wordt al gesproken van een voorbode voor een hete zomer vol demonstraties. Een petitie om solidariteit te betuigen aan de Turkse arbeidersbeweging die op 1 mei in Istanbul wilde demonstreren bereikte ons al eerder via de organisatoren van de 1-mei-viering in Enschede, de Nieuwe Communistische Partij NCPN.



In Nederland is de Dag van de Arbeid geen officiële vrije dag en 1-mei-activiteiten worden als curiositeit gezien. De regionale omroep TV Oost rukte zelfs met een cameraploeg uit om het begin van de Enschedese 1-mei-viering live in het om 20.00 uur uitgezonden nieuwsprogramma “Overijssel Vandaag” uit te kunnen zenden. Twee uur later werd deze Enschedese 1-mei-viering afgesloten met het gezamenlijk bekijken van de herhaling van dit programma om 22.00 uur. Dat paste ook wel een beetje in de sfeer van het familiefeestje die er rond deze viering hing.