zaterdag 25 november 2017

Nogmaal de Verborgen Parel belicht

Vandaag, precies vier weken na de fototentoonstelling "Palestina Anders Belicht", werd in de Openbare Bibliotheek de tentoonstelling "De Verborgen Parel" geopend. Een herhaling in twee opzichten: Tweeëneenhalf jaar geleden, in de aanloop van de herdenking van de genocide van 1915, stond ook al een tentoonstelling met beeldmateriaal over de Arameeërs en de genocide in de Enschedese bibliotheek en de tentoonstelling die vandaag werd geopend stond iets meer dan een jaar geleden in de Openbare Bibliotheek van Hengelo.


Ook toen was dr. Jan van Ginkel uitgenodigd om ter gelegenheid van deze opening een lezing te geven over de historische ontwikkeling van de Aramese taal. Voor de hoofdlijn van zijn betoog verwijs ik dan ook naar mijn verslag van die bijeenkomst. In het onderstaande beperk ik me tot een paar inhoudelijke aanvullingen.

maandag 13 november 2017

ISIS bestrijden door de samenleving te genezen

Vanmiddag vond in de Utrechtse Aloysiuskerk een bijeenkomst plaats met mgr. Yousif Thomas Mirkis, aartsbisschop van Kirkuk en Suleymaniyah in Noord-Irak. Als dominicaans priester had hij zijn hele leven vooral in Bagdad gestudeerd, gedoceerd en boeken geschreven om in 2013 op 64-jarige leeftijd nog tot het ambt van bisschop van Kirkuk te worden genoemd. Eén jaar later veroverde ISIS de stad Mosul waar talloze moslims, christenen en jezidi’s de stad en haar omgeving ontvluchtten en elders in Noord-Irak, in de Koerdische Autonome Regio maar ook in de daar nog buiten gelegen stad Kirkuk opgevangen te worden. Mirkis ontpopte zich als organisator en regelde “bed, bad, brood en internet” voor enkele honderden gevluchte studenten van de Universiteit van Mosul om hun studie in Kirkuk voort te kunnen zetten.


Vandaag was hij even in Utrecht om ons over de actuele gebeurtenissen in het noorden van Irak te vertellen. De ontwikkelingen gaan daar echter heel snel, zo meldde hij, en de tekst die hij voor een presentatie vorige week voor de bisschoppenconferentie in Frankrijk had voorbereid bleek al weer achterhaald op het moment van uitspreken. Er is echter een grote lijn die wat minder gevoelig is voor de dagkoersen en eigenlijk ook veel relevanter is. Het gaat dan om de structuur van de Iraakse samenleving en om het gedachtegoed van ISIS. De militaire macht van ISIS is met militaire tegenmacht wel te verslaan – en dat vindt op dit moment dan ook plaats – maar er staat ons in het verlengde daarvan nog een heel andere strijd te wachten en we moeten niet denken dat we er met het winnen van de oorlog zijn.

zaterdag 11 november 2017

Internationale en lokale achtergronden van de opbouw van een “Joods tehuis” in Palestina

Precies een week na de opening van de fototentoonstelling “Palestina Anders Belicht” en het verhaal van Erik Ader over de aanplant van het Dominee-Ader-Bos in Israël ter nagedachtenis van zijn vader en zijn eigen schenking van 1100 bomen via Plant een Olijfboom aan boeren in Palestina organiseerden de Palestina Werkgroep Enschede en de Openbare Bibliotheek vandaag een tweede tweeluik waarin de internationale maar ook de lokale Enschedese achtergrond van de vóór-oorlogse Joodse migratie naar Palestina werden belicht.


Voor het eerste onderdeel van dr. Egbert Harmsen naar Enschede gekomen om over de Balfour-verklaring te spreken als “basis voor de westers medeplichtigheid aan onrecht in Palestina”. Het is deze maand namelijk precies 100 jaar geleden dat op 2 november 1917 de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Balfour de naar hem genoemde verklaring aan Walter Rothschild, de leider van de Britse zionisten, overhandigde. Met deze verklaring beloofde het Verenigd Koninkrijk mee te werken aan de stichting van een “Joods nationaal tehuis” onder de voorwaarde dat de burgerrechten van de niet-Joodse bewoners van Palestina niet geschaad zouden worden.

donderdag 9 november 2017

Van een gordel van instabiliteit naar een groene corridor

Twee dagen na de Studium Generale lezing over het Fort Europa sprak Agnes Dinkelman vanavond in de Vredestuin over de samenhang tussen klimaat, migratie en veiligheid. Een samenhang die je ziet vanuit een bepaalde achtergrond en die van Agnes is haar gevarieerde werkkring die begon bij het COA (de Centrale commissie Opvang Asielzoekers) en vervolgens via de Nederlandse en buurtbemiddeling (vooral tussen autochtone Nederlanders en migranten) doorliep naar mediationklussen buiten Nederland.


Haar eerste klus in dat verband was in Iraaks Koerdistan waar in het kader van de ontwikkeling van een democratische rechtstaat de tot politie om te vormen pershmerga’s zich op een goede manier dienden te verhouden tot journalisten die zij als tegenstanders beschouwden. Dit internationale bemiddelingswerk voerde haar vervolgens naar Rwanda, Zimbabwe en Ghana, maar ook het werk ontwikkelde zich en Agnes noemt zich al geen mediator meer, want mediation veronderstelt dat partijen aan tafel willen om tot een vergelijk te komen. De bereidheid tot een compromis blijkt echter fors af te nemen en partijen willen vooral winnen. Dat is één van de verschijnselen die ook met de huidige polarisatie samenhangt. In plaats van mediator noemt ze zichzelf nu social engineer en ze in plaats van Dinkelman Conflict Interventies werkt ze thans onder de naam “Stillare”: het Latijnse woord voor ‘druppelen’. Zo druppelt ze haar ideeën bij de krijgsmacht, de politie, de vredesbeweging en bij wethouders. Er valt veel te verbinden.


dinsdag 7 november 2017

"Vluchtelingencrisis" veroorzaakt door Europees beleid

Vanavond sprak prof.dr. Henk van Houtum, directeur van het Nijmegen Centre for Border Research en co-auteur van het boek “Voorbij Fort Europa – een nieuwe visie op migratie”, bij Studium Generale over het Fort Europa. Hij werd ingeleid door de Twentse hoogleraar Europees en internationaal recht prof.dr. Ramses Wessel die het Fort Europa introduceerde als een logisch gevolg van het opheffen van de Europese binnengrenzen aan het eind van de vorige eeuw. Als je de binnengrenzen laat verdwijnen zul je de buitengrenzen moeten versterken.


Volgens Van Houtum is er echter geen enkele noodzakelijkheid om de buitengrenzen te versterken als er geen binnengrenzen meer zijn. Er is geen enkele reden te verzinnen waarom het een het gevolg van het andere zou moeten zijn. Het was destijds een bewuste politieke keuze van een aantal EU-lidstaten die het verband tussen het wegvallen van binnengrenzen en het versterken van buitengrenzen in omloop hebben gebracht om hun plannen door te voeren. En kennelijk lopen daar niet alleen gewone burgers maar ook hoogleraren Europees en internationaal recht met open ogen in.

zaterdag 4 november 2017

Palestina Anders Belicht

Vanmiddag vond in de Openbare Bibliotheek Enschede de opening plaats van de fototentoonstelling "Palestina Anders Belicht". Veel foto's van Palestina die tot ons komen laten vaak de confrontatie zien en hebben 'de bezetting' als thema. De fotoserie die deze maand in de bibliotheek staat opgesteld laat echter een ander beeld zien. Veel meer dat van het dagelijks leven.
 

Eén van de drie fotografen van wie het werk werd getoond was via een skype-verbinding bij de opening aanwezig om een toelichting te geven. Vivien Sansour is geboren in Bethlehem maar woont al lange tijd in California. De herinnering aan Palestina bleef evenwel en toen ze de kans kreeg om als landbouwkundig adviseur naar haar geboortestreek terug te keren, pakte ze die met beide handen aan. Met een heel gewone camera maakte ze foto's van het dagelijks leven en van het boerenbestaan in de omgeving van Jenin om naar haar familie in de Verenigde Staten op te sturen. Het waren, zoals gezegd, andere beelden dan de gebruikelijke en deze andere belichting van Palestina maakte dat haar foto's in bredere kring werden verspreid.

woensdag 7 juni 2017

Syrische Nederlandse wint publieksprijs verhalenwedstrijd

In het kader van de jaarlijkse Week van de Amateurkunst (WAK) organiseerden het huisaanhuisblad “Huis aan Huis”, de Openbare Bibliotheek Enschede en de Enschedese boekhandel Broekhuis een verhalenwedstrijd rond het thema “Samen”. Dat thema was vooral gekozen, zo betoogde Bibliotheek-directeur Gerard Kocx vanavond bij de prijsuitreiking, om een punt te maken tegen het egoïsme en de regering van de “Dikke Ik” die hand over hand toenemen.


Er waren 23 verhalen ingestuurd waar de jury vijf potentiële prijswinnaars uit selecteerde. Gedurende het Pinksterweekend kon de Enschedese bevolking de vijf genomineerde verhalen lezen en haar stem uitbrengen op het in hun ogen beste verhaal. Dat hebben uiteindelijk meer dan 400 mensen gedaan.

dinsdag 9 mei 2017

Wordt de toekomst van Urenco gewaarborgd door kernwapens?

Onder de titel “Heeft Urenco nog toekomst?” organiseerde de stichting Vredes- En DuurzaamheidsActiviteiten Netwerkstad (VEDAN) vanavond in het Almelose Theaterhotel een bijeenkomst met Dirk Bannink van het kernenergiedocumentatie- en onderzoekscentrum stichting Laka en Hubertus Zdebel van de Duitse Bondsdagfractie van Die Linke.


Eerdere bijeenkomsten van VEDAN over Urenco gingen over de voorgenomen verkoop van de aandelen in dit bedrijf door de vier eigenaren: de Britse en Nederlandse overheid en twee Duitse energiemaatschappijen. Maar die verkoopplannen lijken in de koelkast gezet vanwege onenigheid tussen deze Duitse energiemaatschappijen en de Duitse overheid. Verder bleek uit het onlangs gepubliceerde jaarverslag dat het concern, na een hele reeks jaren van flinke winsten, over 2016 een verlies van een half miljard euro geleden te hebben en de Duitse federale regering laat momenteel onderzoeken of het bedrijf gesloten zou kunnen worden. Dat alles bij elkaar genomen mocht VEDAN terecht de vraag aan de orde stellen of Urenco nog toekomst heeft.

donderdag 9 februari 2017

Geo-engineering: het wegwerken van het klimaatprobleem

Hoewel met de wisseling van het Amerikaanse presidentschap, enkele weken geleden, degenen die de kop ervoor in het zand steken de wind weer in de rug hebben, verandert er daardoor niets aan het probleem van de klimaatverandering. De wereldwijde opwarming van de aarde zal doorzetten en daar zal een oplossing voor gevonden moeten worden. Dat kan door de menselijke oorzaken van die klimaatverandering af te remmen en zo mogelijk terug te draaien, door ons maar gewoon aan te passen aan die klimaatverandering of door juist nog meer in te grijpen in het klimaat en het klimaat als het ware naar onze hand te zetten.


Dat laatste wordt wel geo-engineering genoemd en de Nijmeegse wetenschapper Daan Boezeman (universitair docent geografie, planning en milieu aan de Radboud Universiteit Nijmegen) liet vanavond het publiek van de door Enschede voor Vrede georganiseerde Vredestuinbijeenkomst kennismaken met dit opkomend vakgebied. Een vakgebied dat juist onder Trump wel eens een stimulans kon krijgen omdat de hele fossiele-brandstoffensector ongemoeid laat en de pretentie heeft toch iets aan de negatieve gevolgen ervan te kunnen doen. Zo kopte het toonaangevende tijdschrift Science aan de vooravond van Trumps inauguratie dat de Verenigde Staten meer onderzoek naar geo-engineering zouden moeten doen.

vrijdag 3 februari 2017

Over (het) leven in Damascus

Voor het eerst na zeven jaar en dus ook voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Syrië bezocht de Enschedese Yasmin Khalaf-Haidar anderhalve maand geleden haar familie en vrienden in Damascus. Vanzelfsprekend was het meer dan slechts een familiebezoek. De oorlog heeft wel duidelijk gemaakt dat er eigenlijk geen vanzelfsprekendheden meer zijn. Veranderingen springen direct in het oog, maar ook de dingen die gelijk gebleven zijn bekijk je nu met andere ogen.


Veranderd is het dagelijks leven van de familie en van alle andere Syriërs. Ook die Damascus, hoewel het ergste oorlogsgeweld hen tot op heden bespaard is gebleven. Je moet eraan wennen dat er niet altijd elektriciteit of water is en zelfs het basisvoedsel is schreeuwend duur geworden. Oude kachels zijn weer tevoorschijn gehaald en in gebruik genomen. Sommige nog als oliekachel, andere omgebouwd tot houtkachel. Toen Yasmin door haar bezorgde familieleden die ze in Nederland had achtergelaten gevraagd werd of ze al in haar directe omgeving explosies had gehoord, was haar antwoord: “Ja, in de oliekachel van mijn broer”. De olie wordt namelijk door de handelaren veelal aangelengd met water …

woensdag 1 februari 2017

Georganiseerd wantrouwen

Vanavond vond in de Openbare Bibliotheek Enschede de eerste van vier lezingen plaats in de samen met stichting Ebru georganiseerde reeks "De Hizmet-beweging: het gedachtegoed, de geschiedenis en de toekomst ...".


Over publiciteit had de organisatie niet te klagen, want op de dag voorafgaand aan de reeks verscheen op pagina 2 van de Twentsche Courant Tubantia een artikel onder de kop “Heibel over Gülenlezing”. Een zelfbenoemde woordvoerder namens “vele Turkse Enschedeërs” verweet stichting Ebru met deze lezingenreeks vooral verdeeldheid te willen zaaien en snapte niet hoe de bibliotheek daar medewerking aan kon verlenen.

zondag 15 januari 2017

Vrijheidsstrijders: de een wereldberoemd, de ander vergeten

Vanmiddag, op Martin Luther King-day, de verjaardag dus van ds. Martin Luther King jr. en ook van haarzelf, opende Sonna Krom de eerste van een reeks tentoonstellingen “Freedom Fighters” in de expositieruimte van Artikel 1 Overijssel, voorheen Anti-Discriminatiebureau. Deze in Enschede gevestigde organisatie zoekt elk jaar een gastcurator voor haar tentoonstellingsruimte om de diversiteit van de verschillende exposities zo groot mogelijk te laten zijn en voor dit jaar is dat dus Sonna Krom.


Deze eerste tentoonstelling uit een reeks van drie tentoonstellingen over vrijheidsstrijders bevat schilderwerk van Sonna Krom zelf en daarbij heeft ze zich voornamelijk gericht op portretten van ‘lokale vrijheidsstrijders’: mensen die onder levens- en leefbaarheidsbedreigende omstandigheden streden voor hun eigen vrijheid en die van anderen.

dinsdag 10 januari 2017

Op een eiland zitten, maar wel samen!

Vanavond vond bij TETEM in Enschede een combinatie van een Nieuwjaarsborrel en een presentatie van “The Island of All Together” plaats, waarmee TETEM haar programmalijn “Living together with strangers” opende.


Fotografe en tegenwoordig ook filmmaakster Marieke van der Velden gaf een toelichting op het project die ze liet beginnen op het moment dat ze nog een dertienjarig meisje was. Ze schreef toen een soort van roman (in feite bijna geplagieerd van het boek Oorlogswinter van Jan Terlouw) over de Tweede Wereldoorlog waarin ze zich vooral de vraag stelde hoe het toch kon dat er zomaar oorlog uitbrak.

zondag 1 januari 2017

Nieuwjaar volgens Duitse en Nederlandse tradities

Als je dertig jaar onafgebroken elke eerste zondagvan de maand een Sonntagsspaziergang rond Urenco Gronau houdt, dan valt daar onafwendbaar eens in de zoveel jaar ook een Nieuwjaarsdag onder. Zoals vandaag.


Speciaal voor de Nederlandse deelnemer voorzag de koffietafel dit jaar ook in oliebollen naast de traditionele Duitse Neujahrskuchen.