Aankomst in Bethlehem

Het is toch altijd een klein wonder dat 20 mensen uit alle windstreken van Nederland komen aangereisd en elkaar precies op de afgesproken tijd van 8.30 uur bij de incheckbalie van El Al op Schiphol treffen. Daar worden we welkom geheten door leden van de koninklijke marechaussee in gevechtstenue en met het geweer in de aanslag. Aan de ondervraging (wat gaat u in Israël doen? kent u daar mensen? heeft u uw bagage een moment uit het oog verloren?) die je anders soms bij de gate krijgt, worden hier al vóór het inchecken gehouden. Voor de rest lijkt te procedure tamelijk regulier, op de standaard fouillering bij de gate na. Na aankomst op het vliegveld van Tel Aviv blijken we zelfs eigenlijk zomaar door te kunnen lopen, zonder noemenswaardige douaneformaliteiten en bagagechecks. Als we ’s avonds echter onze tassen en koffers openen blijken deze grondig doorzocht te zijn waarbij niet altijd even zachtzinnig met eigendommen is omgesprongen. We vragen ons af waarom de bagage niet gecontroleerd wordt terwijl je erbij staat en of dit zelfs zomaar mag buiten je aanwezigheid.

aankomst bij het Arab Educational Institute; Toine van Teeffelen in de deuropening;
Elias Abu Akleh met de kamerindeling in de hand; tussen hen in onze gastvrouwen

Op het vliegveld worden we ontvangen door Toine van Teeffelen van het Arab Educational Institute die een bus geregeld heeft die ons naar Bethlehem brengt. Toine was op 12 december 2012 nog in Enschede. De busreis van Tel Aviv naar Bethlehem duurt ongeveer een uur en voert een belangrijk deel door Jeruzalem, maar helaas is de duisternis al ingevallen en zien we alleen de stadsverlichting. We zijn vandaag in duisternis afgereisd en komen in duisternis aan.

Bij de lichtjes vertelt Toine dat deze voor een deel van Jeruzalem zelf afkomstig zijn en voor een ander deel van de omringende nederzettingen die eigenlijk op de Westelijke Jordaanoever liggen maar door Israël tot Jeruzalem worden gerekend waardoor de stad ongeveer zeven keer zo groot geworden is dan de officiële begrenzing aangeeft. Die officiële grens is op de grond ook zorgvuldig weggepoetst en je moet een goede kaart hebben om het verloop ervan aan te kunnen geven.

Ook wijst Toine op de tramlijn die een paar jaar geleden is aangelegd en als een soort Oost-Westlijn de oude stad Jeruzalem verbindt met de omliggende nederzettingen waardoor de tramlijn een politiek object is geworden. De tramlijn, die gerund wordt door de ook in Nederland actieve openbaar vervoersmaatschappij Veolia, wordt daarom door veel Palestijnen in en rond Jeruzalem geboycot.

Dat brengt Toine eigenlijk al meteen op de kwestie van de boycot-beweging en de discussie daarover die ook volop in Israël en Palestina wordt gevoerd. De Israëlische vredesbeweging Gush Shalom roept op tot een boycot van producten uit de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en is nu in een juridische procedure verwikkeld met de Israëlische overheid die (het oproepen tot) een dergelijke boycot illegaal heeft verklaard.

In een veel verdergaande versie gaat het om de boycot van alle Israëlische producten. Toine geeft aan dat veel Palestijnen dat het liefst zouden doen, maar dat dit juist in Palestina vrijwel onmogelijk is omdat vrijwel alle producten in de grotere supermarktketens uit Israël afkomstig zijn. De Palestijnse Autoriteit heeft al eens geprobeerd om hier door etikettering duidelijkheid in te scheppen, maar dat is al vrij snel verwaterd.

Inmiddels rijden we Bethlehem binnen. Onze bus (met Israëlische nummerplaten) kan ongehinderd de checkpoints passeren. Bij de controlepost aan Israëlische zijde staat een groot bord, van de Israëlische autoriteiten, dat het Israëlische burgers verboden is deze checkpoint te passeren. Bij de controlepost aan Palestijnse zijde kunnen wij ongehinderd doorrijden maar staat op de andere rijbaan een lange file van auto’s die vanuit Bethlehem Israël binnen willen rijden en zwaar gecontroleerd worden. Deze tweede checkpoint voert ons teven door de afscheidingsmuur die er in het donker heel sinister uit ziet.

Kort na achten komen we aan bij het Soemoed Huis van Verhalen in Bethlehem waar onze gastgezinnen ons al op staan te wachten. Sebastian en ik zijn als logees toegewezen aan Jamileh Dannun, de enige moslima onder de tien gastvrouwen die ons de komende vijf dagen in de watten zullen leggen; de andere gastgezinnen zijn alle christelijk.

Als we Jamileh ontmoeten is haar voor de hand liggende vraag waar wij vandaan komen. Uit Nederland. Daar is zij ook een keer geweest. Nee, niet in Amsterdam maar in … Enschede. Zij was één van de tien vrouwen die in 2008 (als ik me niet vergis) door de Oecumenische Vrouwengroep Twente –Bethlehem naar Enschede was uitgenodigd en daar was ze nog steeds erg vol van. Haar reis naar Nederland was overigens veel ingewikkelder dan onze reis naar Bethlehem: vertrekken vanaf en aankomen op Tel Aviv zit er voor hen niet in.

Zelf is ze eigenlijk afkomstig uit Jeruzalem, maar na de zesdaagse oorlog van 1967 is haar familie van Jeruzalem naar Bethlehem getrokken. Daar is ze getrouwd met een man uit een echte Bethlehemse familie. Haar man is docent islamitische religie aan de Grieks-Orthodoxe school in Bethlehem. Hun kleinkinderen, die een deel van de avond ook aanwezig waren – nieuwsgierig naar die buitenlandse gasten die nu weer bij opa en oma langskwamen – bleken naar de Lutherse school in Bethlehem te gaan waar ze naast Arabisch en Engels ook Duits leerden. En die kennis moesten ze even op die Nederlanders uitproberen die immers ook zo’n soort taaltje spreken.
 

 
Tijdens de maaltijd, die we overigens pas om 21.00 uur Palestijnse tijd (20.00 uur Nederlandse tijd) konden nuttigen, kregen we nog nader te horen over hun vijf kinderen waarvan de zoons hun woningen boven en naast het familiehuis van hun ouders hadden gebouwd en over de hadj die Jamileh en haar man acht jaar geleden hadden gedaan.
 

Na een Arabisch bakje koffie was het voor ons welletjes en zochten we het gasten verblijf op om bij te komen van deze aanreisdag en om uitgerust morgen aan de eerste programmadag te kunnen beginnen.