Verklaring van de Osnabrücker Friedensinitiative over de Oekraïnecrisis

De aandacht in de media, in de politiek en bij de bevolking voor de oorlog in Syrië wordt de laatste tijd volledig overschaduwd door een, vooralsnog voornamelijk retorische strijd rond Oekraïne. Misschien omdat Oekraïne hanteerbaarder is dan de aanhoudende en inmiddels meer dan 150.000 doden en miljoenen vluchtelingen tellende oorlog in Syrië en omdat het vertrouwde vriend-en-vijand-schema van de veertig jaar durende Koude Oorlog weer van stal gehaald kan worden.

Een simplistisch oorlogsschema dat, net als tijdens de Koude Oorlog, door de vredesbeweging weersproken dient te worden. Afgelopen vrijdag deed de Osnabrücker FriedensInitiative daartoe een eerste poging. Hieronder volgt de Nederlandse vertaling van hun oproep:


Honderd jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog mag het niet weer tot een militair conflict komen. De Osnabrücker Friedensinitiative OFRI bekritiseert daarom het huidige gedrag van de Europese Unie, de Verenigde Staten, Rusland en Oekraïne. “Samenwerking in plaats van confrontatie; civiele conflicthantering in plaats van sancties” zouden het devies moeten zijn.

Rusland noch de Europese Unie en de Verenigde Staten hadden Oekraïne onder druk mogen zetten om hetzij voor samenwerking met Rusland danwel voor het associatieverdrag met de Europese Unie te moete kiezen. Dit moest wel tot de dreigende situatie voeren vanwege de politiek en maatschappelijk gespleten bevolking in Oekraïne.

De voortijdige ondersteuning van de gehele Oekraïense oppositie, die uit verschillende groepen en politieke stromingen bestaat, en de erkenning van de overgangsregering door het Westen hebben aan de verscherping van de crisis bijgedragen. Natuurlijk moet men met alle deelnemende groeperingen spreken, maar dat betekent niet dat men ook alle groepen moet ondersteunen. Nationalistische en rechts-extremistische groeperingen zoals Svoboda of Rechtse Sector hebben niets in een regering te zoeken en de vervanging van de ene corrupte oligarch door de andere lost ook geen problemen op. De laatste uitingen van mevrouw Timosjenko maken duidelijk met wie men zich heeft ingelaten. Voor de noodzakelijke sanering van de Oekraïense economie moeten in de eerste plaats ook die oligarchen aangepakt worden.

Ook het referendum op de Krim en de daaropvolgende aansluiting van de Krim bij Rusland hebben tot een verdere confrontatie tussen Rusland en het Westen geleid. Er dreigt een nieuwe Koude Oorlog. Dit moet worden tegengegaan.

Doordat zowel Rusland als de NAVO hun militaire spierballen tonen, waarbij manoeuvres aan de grenzen worden uitgevoerd of waar Poetin zich door het parlement een vrijbrief voor militair ingrijpen laat afgeven, respectievelijk het Westen gevechtsvliegtuigen in de oostelijke NAVO-staten stationeert of Amerikaanse kruisers in de Zwarte Zee laat verschijnen, wordt aan beide zijden het conflict enkel opgestookt.

Het is nu noodzakelijk een politieke dialoog met alle betrokkenen te voeren zonder dreigementen en sancties. We verwelkomen de ontplooiing van OVSE-waarnemers in Oekraïne. Alle partijen zijn opgeroepen de rechten van minderheden te garanderen: in Oekraïne gaat het dan om de rechten van de Russischtalige bevolking en op de Krim de rechten van de Oekraïenstalige bevolking en de Krimtataren. Ook moeten beide partijen worden opgeroepen de verkeerswegen en de elektriciteitsvoorziening op de Krim in stand te houden en de situatie van de bevolking niet nog zwaarder te maken.

Tussen de tegenstanders moet het wantrouwen verminderd en het vertrouwen versterkt worden. Zonder onderhandelingen, die ook recht doen aan de positie van de andere kant, is geen oplossing mogelijk. De geschiedenis laat zien dat het recht op zelfbeschikking van volkeren en regio’s enkel door consensus met alle betrokkenen vreedzaam tot stand kan komen en niet door de spitsen van de bajonetten of door eenzijdige maatregelen.

We roepen de politici en verantwoordelijken op om nu tot een vredesinitiatief te komen waardoor we ook in de toekomst vreedzaam met onze buren kunnen samenleven. De Koude Oorlog is voorbij – vrede moet blijven!