dinsdag 3 maart 2015

"Geen scheiding maar samen teweer stellen"

De afgelopen week was patriarch van de Syrisch-Orthodoxe kerk, Mor Ignatius Aphrem II, in Nederland. Vooral in Twente waar acht van de elf Nederlandse parochies van deze kerk zijn gevestigd. Het was voornamelijke een pastorale rondreis langs de Syrisch-Orthodoxe gelovigen waarbij in Rijssen ook de tentoonstelling over de Armeense Genocide en de Aramese Sayfo door de patriarch werd geopend.


Het bezoek aan Nederland werd vandaag in Den Haag afgesloten met een bezoek aan minister Koenders van Buitenlandse Zaken en een ontvangst door de Commissie Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer. Daarbij waren de Kamerleden Ten Broeke (VVD), Servaes (PvdA), Omtzigt, Knops en Van Helvert (allen CDA) en Van der Staaij (SGP) aanwezig.


De patriarch zei de ontvangst erg op prijs te stellen omdat het hem de gelegenheid bood om de ervaringen van de christelijke gemeenschap in Irak en Syrië voor het voetlicht te brengen. Hij zetelt zelf in Damascus en is het afgelopen half jaar vier keer in Irak geweest. Hij benadrukt dat zowel in Syrië als Irak moslims èn christenen het slachtoffer zijn van de terreur en dat in beide landen moslims en christenen samenkomen om samen te werken aan de vormgeving van een gezamenlijke toekomst waarin zij ook weer samen kunnen leven. Het terrorisme kent geen religie en geen grenzen.

Voor dat samenleven is echter ook een gezamenlijke inspanning nodig om ISIS te verslaan en de patriarch meent dat de internationale gemeenschap in dat kader samen zal moeten werken met het Syrische regeringsleger, of ze dit nu leuk vindt of niet. In plaats van met het Syrische regeringsleger werkt het Westen echter samen met landen in de regio die ISIS en andere jihadistische groeperingen van wapens voorzien, zoals Turkije, Qatar en Saoedi-Arabië.

Het Syrisch-Orthodox patriarchaat ondersteunt 5000 families die in Syrië door niemand anders geholpen worden. 60% van deze families is moslim. De focus van de meeste internationale hulporganisaties is gericht op de vluchtelingenkampen, maar de meeste Syrische of Iraakse christenen gaan daar niet naar toe en laten zich door kerken en particulieren helpen. Verder is slechts een handvol hulporganisaties werkzaam in Syrië zelf onder de talloze Syrische burgers die naar een andere plek binnen Syrië gevlucht zijn in plaat van naar het buitenland. Sommigen van hen proberen naar Europa te ontkomen maar zijn dan overgeleverd aan op winst beluste mensenhandelaren.

De christenen in het Midden-Oosten, zo stelt de patriarch, voelen zich door hun geloofsgenoten in het Westen verlaten. Vanwege de scheiding van kerk en staat willen de Westerse overheden niet specifiek voor christenen opkomen. Dat hoeft ook niet. Maar ondertussen maakt men zich in het Westen wel druk over het toenemende antisemitisme en de toenemende islamofobie. Terecht, aldus de patriarch, maar waarom is 'anti-christelijkheid' geen thema? Een 'anti-christelijkheid' die het specifiek helpen van de kerken in het Midden-Oosten om via hun kanalen alle Syriërs te helpen in de weg lijkt te staan. De kerken in het Midden-Oosten willen graag dat hun gelovigen in het Midden-Oosten blijven, maar zonder verdere middelen kan zij haar gelovigen geen toekomst bieden en staat ze met haar oproep dus feitelijk met lege handen. De kerken zouden heel graag projecten in Syrië en Irak willen starten om mensen te motiveren in het land te blijven.

De afgelopen dagen werden we opgeschrikt door de aanval op christenen in de Khabour regio. En zijn tientallen mensen gedood, honderden ontvoerd en duizenden gevlucht. Veel van deze christenen waren nazaten van de christenen die in de jaren '30 uit Irak naar Syrië zijn gevlucht toen het Britse leger door middel van bombardementen op burgerdoelen haar gezag over Irak trachtte te herstellen. Deze aanval, maar ook de Sayfo die dit jaar precies 100 jaar geleden plaatsvond zit veel Syrische christenen nog vers in het geheugen en komt door het huidige geweld weer helemaal naar boven. 

In de vragenronde stelt Ten Broeke dat hij de samenwerking met Assad niet ziet zitten als het om de bestrijding van ISIS gaat. De patriarch stelt hem vervolgens de vraag wie of wat dan het alternatief is. De 'gematigde oppositie' is feitelijk volledig in elkaar gestort. Hij ondersteunt het streven naar grotere democratie en mensenrechten maar al te graag, maar die weg blijkt niet vanzelfsprekend te beginnen met de omverwerping van een dictatoriaal regiem. Kijk naar Irak na Hoessein, Egypte na Moebarak, of Libië na Khaddafi. De landen verkeerden en verkeren veelal nog steeds in chaos en democratie en mensenrechten zijn verder te zoeken dan ooit. Eerste prioriteit zou nu het beëindigen van het bloedvergieten moeten zijn en daarna kunnen we kijken hoe we democratie en mensenrechten gaans stimuleren.

In antwoord op vragen van Knops en Van der Staaij stelt de patriarch dat het Westen de christenen in het Midden-Oosten altijd vergeet in haar buitenlands beleid. "Olie is voor het Westen belangrijker dan het bloed van christenen in het Midden-Oosten". Niemand maakt zich druk over het lot van de twee bisschoppen van Aleppo die komende maand alweer twee jaar geleden werden ontvoerd. Veel moslims zijn de christenen in het Midden-Oosten als collaborateurs van het Westen, terwijl diezelfde christenen in het Midden-Oosten door het Westen in de eerste plaats als Arabieren en daarmee als potentiële terroristen worden gezien.

Van Helvert vraagt (als politicus!) wat gewone burgers kunnen doen. De patriarch nodigt gewone burgers uit om hem en andere christenen in het Midden-Oosten te komen bezoeken. Daarnaast is het gebed belangrijk en humanitaire hulp. Zou zamelt de Oud-Katholieke Kerk in Nederland geldt in voor Syrië tijdens de lopende Lijdenstijd. Hij noemt in dit verband ook de Nederlandse priester Frans van der Lugt die als laatste christelijke geestelijke in Homs achterbleef en dit uiteindelijk met de dood heeft moeten bekopen.

Gevraagd door Servaes naar door de VN bepleite wapenstilstandsgebieden vreest de patriarch dat deze het conflict juist zullen verlengen. Je creëert grenzen tussen bevolkingsgroepen in plaats van dat je deze juist bij elkaar brengt en zich met elkaar laat verzoenen. We moeten geen mensen scheiden maar juist met elkaar blijven verbinden, aldus de patriarch. Aan het begin van de oorlog in Syrië nam de polarisatie tussen bevolkingsgroepen enorm toe, maar die polarisatie is inmiddels op z'n retour, merkt de patriarch. Gewone moslims en christenen in Syrië zien dat zij niet elkaars vijand zijn, maar dat terreurorganisaties als ISIS het op beide groepen heeft voorzien. Deze strijden ook niet specifiek tegen andere moslims, christenen of andere minderheden, maar tegen de menselijkheid, aldus de patriarch, en wat nodig is is dat die menselijkheid zich in Syrië en Irak tegen deze aanvallen teweer stelt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten