zondag 26 april 2015

Oorlogsmonument bij het afval

Terugfietsend van de Tsjernobylherdenking bij Urenco Almelo naar Enschede zagen we aan de rechterkant van de Bornsestraat plotseling een richtingwijzer met de tekst “Oorlogsmonument”. Nieuwsgierig naar het wat, hoe en waarom van een oorlogsmonument tussen de bosschages en de weilanden stapten we van onze fietsen en liepen het wandelgebied in waar de richtingwijzer naar wees. Bij de eerste splitsing van het pad ontbrak alweer een volgende richtingwijzer en op goed geluk sloegen we het in onze ogen meest voor-de-hand-liggende pad in: in de verte, tegen de helling van de regionale vuilstortplaats “Vloedbelt” dachten we een gedenksteen te zien. Dichterbij komend bleek het een elektriciteitskastje te zijn. Verder lopend kwamen we twee oudere dames tegen die ons direct wisten te vertellen waar het monument zich bevond en nog geen tien meter verderop zagen we achterzijde van een informatiebord met een plattegrond van het wandelgebied en een aanduiding wat waar te zien was. De logica van de plaatsing van dit informatiebord op deze locatie ontging ons; plaatsing bij de toegang aan de Bornsestraat leek ons meer voor de hand te liggen. Alleen al omdat we er nu achter kwamen dat we bij de splitsing aan het begin toch naar links hadden gemoeten in plaats van naar rechts.


In ieder geval gaf het informatiebord ons enige inlichtingen over het oorlogsmonument. Niet alleen over de exacte locatie, maar ook over waarom dat juist hier in deze bosschage zo’n monument stond: het had moeten wijken voor de vuilopslag. Op het informatiebord staat de volgende tekst:

Vrouwen, mannen, zonen.

Voor de afvalberging zijn twee gedenktekens voor gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog verplaatst. Deze vind je nu in het aangrenzende bos. Drie bronzen figuren staan op een grote sokkel van Bentheimer zandsteen. De titel is 'En weer weent er een moeder om het verlies van haar zoon'. Het monument is bedoeld als symbool voor alle vrouwen die in oorlogstijd hun man of een van hun zonen verloren. Antoinette Ruiter is de beeldhouwster. Deze plaats wordt gebruikt voor de jaarlijkse dodenherdenking.


Het tweede monument wordt op het informatiebord niet uitgelegd. Maar eenmaal aangekomen op de plek middenin het bos waar de twee monumenten staan, blijkt het bij dat tweede monument feitelijk om een aantal gedenktekens te gaan. Er liggen drie gedenkstenen voor in totaal vijf geëxecuteerde personen. Vijf mannen. Het monument ernaast laat zien dat niet alleen de geëxecuteerden slachtoffer waren, maar ook de mensen die om hen heen stonden. Hun vrouwen en moeders.


De gedenksteen in het midden bevat drie namen:

Sietse Arnold Hilbrink, geboren 24 december 1879
Coenraad Johan Hilbrink, geboren 25 juni 1915
Dirk Cornelis Ruiter, geboren 31 december 1918
gedood door de bezetter op 23 september 1944

Dit zijn de drie mensen die omgekomen zijn bij het verraad en de verwoesting van Huize Lidwina te Zenderen, het hoofdkwartier van een belangrijke Twentse verzetsgroep waarover Coen Hilbrink, vernoemd naar zijn bij dit verraad omgekomen oom, onlangs een boek heeft geschreven.

de gedenksteen links:

Bote van der Wal, geboren 13 maart 1921
gefusilleerd door de bezetter op 24 maart 1945

en de gedenksteen rechts:

Gerald Hood, R.A.F. vliegenier, geboren 25 februari 1922
gefusilleerd door de bezetter op 21 maart 1945

Deze twee hebben met elkaar te maken. De Britse piloot Gerald Hood werd op 12 augustus 1944 boven Nijverdal neergeschoten en door het Nijverdalse verzet ondergebracht bij de familie Van der Wal. Op de avond van 13 maaart 1945 werden Gerald Hood en het verzetslid Bote van der Wal opgepakt door de Grüne Polizei. Ze waren verraden door een buurvrouw. Van der Wal en Hood werden naar de gevangenis van Almelo gebracht en verhoord. Een dikke week later werden beide door een nekschot omgebracht op het landgoed de Vloedbelt bij Zenderen.

Nog verder naar rechts is voor de laatstgenoemde nog een extra Engelstalige plaquette aangebracht.

Een samengesteld oorlogsmonument in “the middle of nowhere”, dat slechts met enige volharding gevonden kan worden en dan ook nog eens blijkt te zijn verplaatst vanwege een groeiende afvalberg.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten