Bij zijn presentatie legde ABM-voorzitter Aziz Beth Aho de nadruk op de mensenrechtensituatie in Turkije en noemde het Ergenakon-netwerk, een staat binnen de Turkse staat, dat de afgelopen decennia verantwoordelijk was voor diverse politieke moorden in Turkije waaronder die op de Armeniër Hrint Dink en de zware mishandeling op de Aramese monnik Daniel Savci. Hij bekritiseerde recente wetgeving in Turkije die gunstig uit zou pakken voor de daders van deze moorden en hun opdrachtgevers.
Verder hekelde hij het feit dat de Turkse overheid de laatste jaren wel lippendienst belijdt aan de godsdienstvrijheid in Turkije, maar dat de christelijke gemeenschappen in Turkije sinds 1923 geen toestemming krijgen om een kerk te bouwen of te renoveren. Verder neemt de Turkse intimidatie van in hun midden levende christenen hand-over-hand toe. In recent verschenen geschiedenisboeken die in het Turkse onderwijs worden gebruikt, worden de Arameeërs en Armeniërs de vijanden van het Turkse volk genoemd. En dat terwijl juist in deze tijd verzoening tussen bevolkingsgroepen en het vreedzaam samen kunnen leven zo belangrijk is. Zo min als ze kerken kunnen bouwen, kunnen christenen ook niet hun eigen religie-onderwijs geven, maar krijgen ze op de Turkse scholen wel gedwongen les in de islamitische godsdienst. En tot slot geldt in Turkije nog steeds een verbod op het dragen van Aramese namen en het spreken van de Aramese taal. Pas twee jaar geleden heeft Aziz Beth Aho via een koninklijk besluit in Nederland zijn Aramese achternaam weer terug kunnen krijgen; tot die tijd moest hij zijn Turkse naam, Aygur, blijven dragen.
In Irak is sprake van een zeer zorgelijke situatie, zo gaat Beth Aho verder, en volgens sommigen is er een genocide gaande. De geschiedenis van 100 jaar geleden herhaalt zich. Waar Arameeërs moeite hadden om de gruwelijke verhalen van onze ouders en grootouders over 1915 te geloven, zien ze deze nu via videobeelden voor hun eigen ogen gebeuren. En het gaat verder: voor het eerst sinds de verspreiding van het christendom over deze regio in de eerste eeuwen van onze jaartelling luidden sinds 2014 geen kerkklokken meer in Mosul. In 1900, zo laat Beth Aho zien, was 30% van de bevolking van het toenmalige Turkije christen; op dit moment is dat nog maar 0,02%. En dan nog zegt Turkije zich bedreigd te voelen door deze kleine christelijke minderheid. “Kerst hoort niet bij Turkije”, riepen diverse islamitische leiders en kerken en christenen werden in Turkije bedreigd als zij kerst wilden vieren.
PvdA-Europarlementariër en rapporteur namens dit parlement inzake Turkije, Kati Piri, was uitgenodigd om haar eigen rapportage toe te lichten en te reageren op de bevindingen van ABM. Een paar dagen voordat deze bijeenkomst zou plaatsvinden moest ze echter laten weten dat ze wegens persoonlijke omstandigheden helaas verhinderd was te komen, maar in plaats daarvan stuurde ze een videoboodschap in die tijdens de bijeenkomst werd afgespeeld. In deze videoboodschap liet Piri weten dat het Midden-Oosten veel conflicten kent die over religie, geld en macht gaan en gevoerd worden over de rug van de miljoenen mensen die er wonen. De meest afschuwelijke beelden uit Turkije, Irak en Syrië zien we dagelijks op tv of internet en ISIS vormt een regelrechte bedreiging voor de Aramese gemeenschap. De aandacht van de internationale gemeenschap richt zich vooral op Irak en Syrië, maar ook in Turkije is de situatie zorgwekkend.
In het zuidoosten van Turkije heerst volgens Piri een zekere mate van godsdienstvrijheid en in Istanbul is voor het eerst in 90 jaar de bouw van een christelijke kerk toegestaan. Door de migratiedeal die de Europese Unie eind 2015 met Turkije heeft gesloten, staat nu het Turkse EU-lidmaatschap weer op de agenda, maar Piri benadrukt dat Turkije nog lang niet voldoet aan de eisen die de EU ten aanzien van dit lidmaatschap stelt. Met name niet als het om godsdienstvrijheid en de rechten van minderheden gaat. Piri is van mening dat het ABM-rapport heel actuele en bruikbare aanbevelingen doet.
Net als twee jaar geleden bij de presentatie in Oldenzaal was CU/SGP-Europarlementariër Peter van Dalen wel van de partij. Hij vertelde hoe hij een paar jaar geleden zelf het Aramese kerngebied in zuidoost Turkije, Tur Abdin, heeft bezocht en verschillende mensen heeft gesproken. Hij nam waar dat zowel de Koerden als de Turkse regering een eigen politieke agenda voeren. In mooie gesprekken beloven ze van alles – zowel aan de christelijke minderheden als aan de Europese Unie – maar de praktijk is vaak dramatisch anders. Hij is het met Kati Piri eens dat niet de fraaie beloftes van Turkije aan de Europese regeringsleiders, maar de helder verwoorde criteria van het Europees Parlement bepalend moeten zijn voor het Turkse toetredingsproces. De Nederlandse regering bekleedt het komende halfjaar het EU-voorzitterschap en als voorzitter kan de Nederlandse regering de prioriteiten op de agenda bepalen. Onder het vorige Nederlandse EU-voorzitterschap in 2004 heeft het kabinet Balkenende II de toetredingsonderhandelingen met Turkije geopend en Van Dalen roept de het kabinet Rutte II vanuit Rijssen op om die toetredingsonderhandelingen met Turkije te stoppen. In plaats van over een volwaardig EU-lidmaatschap kan beter met Turkije onderhandeld worden over een Associatieverdrag in het kader van het Nabuurschap, zoals onlangs ook een Associatieverdrag met Oekraïne is gesloten.
Los van de godsdienstvrijheid is de algemene mensenrechtensituatie in Turkije ver onder de maat. Elke kritiek op de Turkse regering wordt afgestraft: bij demonstraties wordt al snel de gummyknuppel gehanteerd en nergens zitten zoveel journalisten in de gevangenis als in Turkije. Daardoor groeit ook het verzet tegen de Turkse toetreding buiten de ChristenUnie en de SGP. Ook het CDA is hier inmiddels kritisch over en dat geldt ook voor de JOVD.
In Irak en Syrië is een doorgaande repressie gaande tegen de christenen. In Europees Parlement gaat het heel vaak over mensenrechten, maar niet over godsdienstvrijheid. Samen met SP-Europarlementariër Dennis de Jong van de SP heeft Van Dalen enkele jaren geleden een initiatief genomen om ook daar aandacht aan te besteden en sinds vorig jaar bestaat er een officiële “Intergroep Godsdienstvrijheid” binnen het Europees Parlement dat afgelopen zomer met een eerste rapport uitkwam over godsdienstvrijheid wereldwijd. Van Dalen weet dat ABM hem haar Mensenrechtenrapportage wil aanbieden en wil op zijn beurt graag het rapport van deze Intergroep aan onder de belofte dat in het volgende rapport van deze Intergroep de inhoud van het rapport van ABM zal worden meegenomen.
Verder hekelde hij het feit dat de Turkse overheid de laatste jaren wel lippendienst belijdt aan de godsdienstvrijheid in Turkije, maar dat de christelijke gemeenschappen in Turkije sinds 1923 geen toestemming krijgen om een kerk te bouwen of te renoveren. Verder neemt de Turkse intimidatie van in hun midden levende christenen hand-over-hand toe. In recent verschenen geschiedenisboeken die in het Turkse onderwijs worden gebruikt, worden de Arameeërs en Armeniërs de vijanden van het Turkse volk genoemd. En dat terwijl juist in deze tijd verzoening tussen bevolkingsgroepen en het vreedzaam samen kunnen leven zo belangrijk is. Zo min als ze kerken kunnen bouwen, kunnen christenen ook niet hun eigen religie-onderwijs geven, maar krijgen ze op de Turkse scholen wel gedwongen les in de islamitische godsdienst. En tot slot geldt in Turkije nog steeds een verbod op het dragen van Aramese namen en het spreken van de Aramese taal. Pas twee jaar geleden heeft Aziz Beth Aho via een koninklijk besluit in Nederland zijn Aramese achternaam weer terug kunnen krijgen; tot die tijd moest hij zijn Turkse naam, Aygur, blijven dragen.
In Irak is sprake van een zeer zorgelijke situatie, zo gaat Beth Aho verder, en volgens sommigen is er een genocide gaande. De geschiedenis van 100 jaar geleden herhaalt zich. Waar Arameeërs moeite hadden om de gruwelijke verhalen van onze ouders en grootouders over 1915 te geloven, zien ze deze nu via videobeelden voor hun eigen ogen gebeuren. En het gaat verder: voor het eerst sinds de verspreiding van het christendom over deze regio in de eerste eeuwen van onze jaartelling luidden sinds 2014 geen kerkklokken meer in Mosul. In 1900, zo laat Beth Aho zien, was 30% van de bevolking van het toenmalige Turkije christen; op dit moment is dat nog maar 0,02%. En dan nog zegt Turkije zich bedreigd te voelen door deze kleine christelijke minderheid. “Kerst hoort niet bij Turkije”, riepen diverse islamitische leiders en kerken en christenen werden in Turkije bedreigd als zij kerst wilden vieren.
PvdA-Europarlementariër en rapporteur namens dit parlement inzake Turkije, Kati Piri, was uitgenodigd om haar eigen rapportage toe te lichten en te reageren op de bevindingen van ABM. Een paar dagen voordat deze bijeenkomst zou plaatsvinden moest ze echter laten weten dat ze wegens persoonlijke omstandigheden helaas verhinderd was te komen, maar in plaats daarvan stuurde ze een videoboodschap in die tijdens de bijeenkomst werd afgespeeld. In deze videoboodschap liet Piri weten dat het Midden-Oosten veel conflicten kent die over religie, geld en macht gaan en gevoerd worden over de rug van de miljoenen mensen die er wonen. De meest afschuwelijke beelden uit Turkije, Irak en Syrië zien we dagelijks op tv of internet en ISIS vormt een regelrechte bedreiging voor de Aramese gemeenschap. De aandacht van de internationale gemeenschap richt zich vooral op Irak en Syrië, maar ook in Turkije is de situatie zorgwekkend.
In het zuidoosten van Turkije heerst volgens Piri een zekere mate van godsdienstvrijheid en in Istanbul is voor het eerst in 90 jaar de bouw van een christelijke kerk toegestaan. Door de migratiedeal die de Europese Unie eind 2015 met Turkije heeft gesloten, staat nu het Turkse EU-lidmaatschap weer op de agenda, maar Piri benadrukt dat Turkije nog lang niet voldoet aan de eisen die de EU ten aanzien van dit lidmaatschap stelt. Met name niet als het om godsdienstvrijheid en de rechten van minderheden gaat. Piri is van mening dat het ABM-rapport heel actuele en bruikbare aanbevelingen doet.
Net als twee jaar geleden bij de presentatie in Oldenzaal was CU/SGP-Europarlementariër Peter van Dalen wel van de partij. Hij vertelde hoe hij een paar jaar geleden zelf het Aramese kerngebied in zuidoost Turkije, Tur Abdin, heeft bezocht en verschillende mensen heeft gesproken. Hij nam waar dat zowel de Koerden als de Turkse regering een eigen politieke agenda voeren. In mooie gesprekken beloven ze van alles – zowel aan de christelijke minderheden als aan de Europese Unie – maar de praktijk is vaak dramatisch anders. Hij is het met Kati Piri eens dat niet de fraaie beloftes van Turkije aan de Europese regeringsleiders, maar de helder verwoorde criteria van het Europees Parlement bepalend moeten zijn voor het Turkse toetredingsproces. De Nederlandse regering bekleedt het komende halfjaar het EU-voorzitterschap en als voorzitter kan de Nederlandse regering de prioriteiten op de agenda bepalen. Onder het vorige Nederlandse EU-voorzitterschap in 2004 heeft het kabinet Balkenende II de toetredingsonderhandelingen met Turkije geopend en Van Dalen roept de het kabinet Rutte II vanuit Rijssen op om die toetredingsonderhandelingen met Turkije te stoppen. In plaats van over een volwaardig EU-lidmaatschap kan beter met Turkije onderhandeld worden over een Associatieverdrag in het kader van het Nabuurschap, zoals onlangs ook een Associatieverdrag met Oekraïne is gesloten.
Los van de godsdienstvrijheid is de algemene mensenrechtensituatie in Turkije ver onder de maat. Elke kritiek op de Turkse regering wordt afgestraft: bij demonstraties wordt al snel de gummyknuppel gehanteerd en nergens zitten zoveel journalisten in de gevangenis als in Turkije. Daardoor groeit ook het verzet tegen de Turkse toetreding buiten de ChristenUnie en de SGP. Ook het CDA is hier inmiddels kritisch over en dat geldt ook voor de JOVD.
In Irak en Syrië is een doorgaande repressie gaande tegen de christenen. In Europees Parlement gaat het heel vaak over mensenrechten, maar niet over godsdienstvrijheid. Samen met SP-Europarlementariër Dennis de Jong van de SP heeft Van Dalen enkele jaren geleden een initiatief genomen om ook daar aandacht aan te besteden en sinds vorig jaar bestaat er een officiële “Intergroep Godsdienstvrijheid” binnen het Europees Parlement dat afgelopen zomer met een eerste rapport uitkwam over godsdienstvrijheid wereldwijd. Van Dalen weet dat ABM hem haar Mensenrechtenrapportage wil aanbieden en wil op zijn beurt graag het rapport van deze Intergroep aan onder de belofte dat in het volgende rapport van deze Intergroep de inhoud van het rapport van ABM zal worden meegenomen.
Het Rijssense CDA-raadslid Isa Karaman wil weten welke aanbevelingen ABM heeft gedaan en wat de politiek daarmee doet. Beth Aho wijst op de veelvuldige gesprekken die ABM voert met politici en bestuurders en Van Dalen vult aan dat de vorige Turkije-rapporteur van het Europees Parlement, Ria Oomen, van CDA-huize was en veel positiever over Turkije was dan haar opvolgster Kati Piri. De huidige CDA-fractie in het Europees Parlement is nu ook een stuk kritischer en dat zou wel eens door rapportages als die van ABM kunnen komen.
Een volgende vragensteller verbaast zich over de steeds maar weer veranderende houding van de EU als het om Turkije gaat. Van Dalen antwoordt dat de EU de vluchtelingen graag in de regio wil houden en Turkije veel heeft geboden om daarvoor te zorgen. Erdogan weet dat de EU hem nodig heeft en blijkt een goed onderhandelaar. Dat bleek hij ook de afgelopen jaren steeds weer te zijn en de EU delft steeds het onderspit.
Jan Zijp uit Almelo kan niet begrijpen dat de EU enerzijds de Koerden steunt in de strijd tegen ISIS en anderzijds de Turkse regering terwijl deze juist oorlog voert tegen de Koerden. Zouden de verschillende minderheden (Koerden en christenen) niet beter samen een vuist kunnen maken tegen Turkije en zich daarbij gezamenlijk tot de EU kunnen wenden?
Van Dalen meent dat die samenwerking niet tot stand zal komen, omdat de Koerden een eigen politieke agenda hebben waarin uiteindelijk geen plaats is voor de christelijke minderheden in deze regio. De Arameeërs kunnen daar niet mee samenwerken. Je ziet nu al dat Koerdische milities ook geweld tegen Arameeërs plegen. Hij waarschuwt ook collega-politici, ook binnen zijn eigen partij, om niet alle kaartenn op de Koerden in te zetten, want dat kon wel eens in het nadeel van de Aramese christenen uitpakken. Hij heeft overigens een soortgelijke boodschap voor de Aramese christenen om hun lot niet met dat van Assad te verbinden. Het is best mogelijk dat Assad op dit moment de christenen in Syrië spaart, maar dat biedt geen enkele garantie voor de toekomst en naar andere bevolkingsgroepen stelt hij zich als slager op.
Volgens Beth Aho zou het al grote winst zijn als christelijke groeperingen in het Midden-Oosten onderling meer samen zouden kunnen werken. Onder hen heerst grote verdeeldheid en dat is deels een verklaring voor hun zwakte. Verder wijst hij erop dat de Koerden en de Turken een gezamenlijke hoofdrol hebben in de genocide. De christelijke minderheden in het Midden-Oosten hebben redenen om de Koerden te wantrouwen en als de Koerden met de christenen willens amenwerken dan zullen ze eerst met overtuigende bewijzen moeten komen dat ze het goede voor hebben met de christelijke minderheden. Tot dusverre is daar niet veel van gebleken.
Er is vanuit ABM een opinie-artikel naar de krantenredacties onderweg met de strekking om de Koerdische milities niet zonder condities van wapens te voorzien. Samenwerken kan, maar dat is wat anders dan dat je je zelf uitlevert aan de goede bedoelingen van die ander.
Erwin Ilgun, voorzitter van de Suryoye Aramese Federatie in Nederland, herinnert zich nog dat het Turkije-rapport van Ria Oomen zijn tenen deed krommen en dat het rapport van Kati Piri wat dat betreft een verademing is. Maar bij de Merkeldeal van een paar weken geleden stond het Europees Parlement met al haar rapportages buitenspel.
Van Dalen beaamt dat de oorlog in Syrië een powerplay is tussen Obama en Poetin waarin de EU geen rol speelt. Wel kan de EU iets doen met de vluchtelingen. Er zijn nu registratiepunten (entry points) ingericht aan de buitengrenzen waar een eerste selectie plaatsvindt.
Johnny Shabo, vice-voorzitter van de zojuist genoemde Federatie, wijst op de aanslagen twee-en-een-halve week Qamisli die door de Koerden op de Aramese christenen zouden zijn gepleegd. Van Dalen heeft vanavond een heel helder geluid “geen wapens aan de Koerden” gehoord en zal daardoor gesterkt ook de discussie in zijn eigen partij aangaan. Vanuit de zaal merkt iemand op dat de Aramese christenen het niet alleen kunnen en dat je voor bondgenoten moet kiezen. Volgens het adagium “de vijand van mijn vijand is mijn vriend” kom je dan bij de Koerden uit. Beth Aho sluit niet uit dat je vrienden moet zoeken, maar de Aramese gemeenschap in Qamisli voelt zich nadrukkelijk bedreigd door de Koerden. Dat is een feit waar je niet met algemene waarheden omheen kunt. Van Dalen stelt tot zijn leedwezen vast dat de christenen in het Midden-Oosten geen vrienden hebben; wel hier in het Westen. Waarom Isa Karaman vraagt of die Westerse vrienden er dan ook voor zorgen dat de Syrische christenen eind deze maand aan tafel zitten bij de hervatting van de vredesonderhandelingen ten aanzien van Syrië. Volgens Van Dalen moeten de Syrische kerken daar zelf voor zorgen. Beth Aho geeft aan dat ABM twee jaar geleden wel heeft aangedrongen op een christelijke delegatie bij de vredesbesprekingen in Montreux maar toen nul op rekest kreeg.
Op de vraag waarom Europa wel met Erdogan aan tafel wil zitten en niet met Assad, herhaalt Van Dalen dat Assad een beul is, ook al hebben de christenen het relatief goed onder zijn bewind. Gevraagd of Koenders gelijk heeft toen deze vanochtend liet weten Assad voor een internationaal tribunaal te willen berechten, stelt Van Dalen dat het daarvoor nu nog te vroeg is. Eerst moet er een einde aan de oorlog komen en daarna moeten we het maar over en tribunaal hebben waar wat hem betreft niet alleen Assad maar ook andere gewetenloze leiders in deze oorlog voor zouden moeten verschijnen.
Met alle politieke agenda’s die deze bijeenkomst zijn langsgekomen en bekritiseerd, wil iemand uit de zaal weten wat de agenda van ABM eigenlijk is. Volgens Beth Aho bestaat deze uit het laten horen van de geluiden van de mensen dáár. Waar zij nauwelijks gehoor krijgen tussen het kabaal van anderen, is het goed dat een organisatie als ABM als hun spreekbuis kan dienen. ABM heeft zelf geen politieke agenda en wil dat ook niet. Het is een mensenrechtenorganisatie.
De laatste vraag is van Jan Willem Lemmens, bestuurslid van ABM, aan Van Dalen: hoe zit het met Libanon en wat doet de EU met betrekking tot dat land. Van Dalen antwoordt dat de EU miljardan aan Libanon heeft gegeven om de vluchtelingenopvang waar dat land zich voor ziet geplaatst te ondersteunen. Hij had onlangs een gesprek met de christelijke Libanese politicus Gemayel. De oplossing voor alle problemen waar ook Libanon zich thans voor geplaatst ziet is en blijft de beëindiging van de oorlog in Syrië en Van Dalen hoopt van ganser harte dat de besprekingen die eind deze maand weer worden hervat daartoe mogen leiden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten