Herdenken naar de actualiteit

Bij de jaarlijkse dodenherdenking bij het monument van Mari Andriessen in het Volkspark in Enschede, werd zowel door de organisatie als door de burgemeester stilgestaan bij het doortrekken van de herdenking van de gebeurtenissen toen naar het heden.

De vertegenwoordigster van het lokale 4 en 5 mei comité stelde dat de geschiedenis vooral bestaat uit op zichzelf unieke gebeurtenissen die nooit in alle aspecten hun gelijke op een latere datum of op een andere plek zullen hebben, maar dat dat onverlet laat dat er wel parallellen zijn te trekken tussen gebeurtenissen toen en gebeurtenissen nu. Zij stelde dat één van de belangrijke lessen van de gebeurtenissen toen voor het heden toch moet zijn dat vrijheid maar ook mensenrechten en gelijkheid voor iedereen gelden en dat iedereen er moet kunnen zijn, ongeachte een specifieke achtergrond, en ook moet kunnen leven volgens die achtergrond. Dat er daarnaast ook een vrijheid van meningsuiting is die ook voor iedereen geldt, maar dat het een niet boven het ander gaat.

Burgemeester Fred de Graaf ging in zijn toespraak nog een stap verder en stelde dat het herdenken vooral zin heeft met het oog op het heden en de toekomst. Hij haalde daarbij zowel een joods spreekwoord aan (“Proberen te vergeten verlengt slechts de ballingschap; het geheim van de verlossing ligt in de herinnering.”) als de voormalige Duitse bondspresident Richard von Weizsäcker ("Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst."). We zullen die vertaalslag naar het heden en de toekomst wel moeten maken, aldus De Graaf, simpelweg omdat de mensen die de oorlog bewust hebben meegemaakt en daar nog een eigen herinnering aan hebben, ons in rap tempo ontvallen.

Dat laatste werd ook duidelijk gemaakt door jongeren die een bijdrage aan de herdenking leverden. Vijf middelbare scholieren hadden zich ingeleefd in vijf jongeren tijdens de Tweede Wereldoorlog en verwoorden in dichtvorm wat hen destijds heeft moeten bezighouden. Een student sprak een gedicht uit waarin hij beschreef dat zijn herinnering aan de Tweede Wereldoorlog de herinnering van iemand anders was.

En nu maar kijken of in navolging van De Graaff en het lokale 4 en 5 mei comité volgend jaar inderdaad de vertaalslag naar het heden en de toekomst wordt gemaakt.