zaterdag 10 december 2016

Het mensenrecht om serieus genomen te worden

Eén dag na de mensenrechtenlezing in Deventer vond vanochtend in de Openbare Bibliotheek in Enschede de vierde Enschedese Mensenrechtenlezing van de lokale Amnesty-groep plaats door GroenLinks-Tweede Kamerlid Linda Voortman.


Zij begon haar betoog met een compliment aan de vele leden en vrijwilligers van Amnesty die zich juist ook weer vandaag vol overtuiging inzetten voor mensenrechten, waarbij ze moest aantekenen dat dat helaas geen vanzelfsprekendheid (meer) is.


Politiek en samenleving worden in toenemende mate bepaald door een nationalistisch populisme waarin mensenrechten alleen maar voor onszelf lijken te gelden en niet voor mensen buiten de landsgrenzen. Kijk naar de verkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten, maar ook van onze eigen Europese regeringsleiders die een vanuit mensenrechtenoptiek schandalige deal met Turkije hebben gesloten. Maar ook naar de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking, waarbij het restant ook nog wordt aangewend om de vluchtelingen op te vangen die ondanks alle hindernissen toch nog in Nederland zijn aangekomen.

Maar kijk ook naar de onverkwikkelijke discussies over vluchtelingenopvang in de samenleving. In Enschede kunnen we erover meepraten met de protesten tegen de komst van een asielzoekerscentrum die lang niet altijd geweldloos verliepen. We zijn geneigd om die irrationele gevoelens tegen vluchtelingenopvang tegenover de mensenrechten te plaatsen op basis waarvan vluchtelingen opgevangen moeten worden. En om ons, omdat we die mensenrechten nu eenmaal hoger aanslaan, niets van die onderbuikgevoelens aan te trekken.

Maar stel nu dat we ons helemaal niets van die protesten zouden aantrekken en gewoon asielzoekerscentra zouden blijven bouwen zoals ons die voor ogen stonden, gaan we dan niet voorbij aan de mensenrechten van de tegenstanders om ook gehoord te worden. Om serieus genomen te worden?

Als we de mensenrechten hoog in het vaandel willen houden, dan moeten we dus ook luisteren naar mensen die het niet altijd met ons zijn. We moeten zien te achterhalen waar die woede uit voortkomt. Als politica met vluchtelingen en asiel in haar portefeuille probeert Voortman altijd met de tegenstanders in gesprek te komen en merkt daarbij dat deze mensen heel goed weten uit te leggen waar de overheid in hun ogen te kort schiet. En als je dan doorvraagt blijkt er echt wel meer te zijn dan alleen woede en weerstand.

Het is volgens Voortman heel belangrijk om ook andere manieren van inspraak mogelijk te maken. Nieuwe vormen van bestuurlijk overleg waarin mensen hun angsten en zorgen uiteen kunnen zetten maar vervolgens ook serieus weerwoord krijgen en actief betrokken worden om mee te denken over alternatieven en oplossingen. Het blijkt dat de woede vooral voortkomt uit het verlies van controle over hun eigen leefomgeving en de oplossing daarvan zal dus eerder moeten liggen in het gedeeltelijk weer teruggeven van die controle dan in het nog verder afnemen daarvan.

Als mensen die het goed voorhebben met mensenrechten moeten we andere mensen niet primair de les willen lezen of beschuldigen van racisme. Maar probeer de mensenrechten ook toe te passen op de eigen situatie, dicht bij huis en laagdrempelig. Daarbij is het wel van belang om ook je eigen verhaal als mensenrechtenactivist of als politieke partij in te brengen en niet alleen maar mee te waaien met wat “de man in de straat” zou denken. Ook dan neem je mensen namelijk niet serieus. Serieus nemen betekent luisteren, maar ook in discussie gaan als je het niet met je gesprekspartner eens bent. Maar het belangrijkste is: blijf vooral met elkaar in gesprek.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten