zaterdag 28 juni 2014

Weigeren vijanden te zijn

Van de studiereis naar Palestina en Israël verscheen eerder al een artikel in het blad "Kerk & Stad" van de Protestantse gemeente Enschede. Dit artikel is ook ingezonden naar het "VredesMagazine" van zes samenwerkende vredesorganisaties en op wens van de redactie is het accent van het maatschappelijk werk in de Israëlische samenleving verschoven naar het geweldloos verzet aan Palestijnse kant, met name rond de "Tent of Nations". Vlak vóór de deadline toen een eerdere versie al geschreven was, vernietigde het Israëlisch leger 1500 fruitbomen van de Tent of Nations en dit voorval en ook de reacties daarop konden nog meegenomen worden in het definitieve artikel dat met de volgende intro begint:


Het vredesproces tussen Israël en Palestina, vorig jaar door John Kerry begonnen, kan als mislukt worden beschouwd. Er was al weinig vertrouwen in een goede afloop. Opmerkelijk is ook dat dit zoveelste vredesproces nauwelijks ter sprake kwam in de talloze gesprekken die tijdens de studiereis werden gevoerd, die de Oecumenische Vrouwengroep Twente-Bethlehem de eerste helft van maart 2014 door Palestina en Israël organiseerde en waar ondergetekende aan deel mocht nemen. We maakten kennis met de impact van de voortdurende bezetting, van het steeds maar voortgaande “landjepik” door de stichting van nieuwe nederzettingen en van de bouw van de afscheidingsmuur. Hoe gaat men aan weerszijden van muur daarmee om en hoe probeert men met geweldloze antwoorden de situatie op te lossen.

Met de afscheidingsmuur hebben we vooral kennis gemaakt in en rond de Palestijnse stad Bethlehem, die vrijwel volledig omgeven is door joodse nederzettingen en bijna geheel door de muur omsloten wordt. De bouw van de muur is echter nog niet geheel voltooid. Zo blijft de Palestijnse boer Daoud Nassar zich verzetten tegen de roof van zijn land, waarbij hij zijn hoop mede heeft gevestigd op een actieve betrokkenheid vanuit het buitenland. Voor dit doel heeft hij de ‘Tent of Nations’ opgericht met als motto “Weigeren om vijanden te zijn”.

De heuveltop van 42 hectaren waarop de Tent of Nations ligt werd in 1916 door de grootvader van Daoud Nassar gekocht. Hij liet dit bij de toenmalige Ottomaanse autoriteiten registreren. Veel Palestijnen deden dit niet omdat ze er dan ook belasting over moesten betalen. Het probleem is dat zij dan ook geen eigendomsbewijs hebben. Dat bewijs hebben de Nassars wel, en de afgelopen eeuw hebben ze dit steeds laten bevestigen door achtereenvolgende autoriteiten: na de Ottomanen de Britten, de Jordaniërs en de Israëli’s.

In 1991 confisqueerde Israël het land van Daoud Nassar. Daarop ging de familie procederen. Eerst bij het militair gerechtshof en inmiddels bij het hooggerechtshof. Al die rechtszaken kostten de familie inmiddels een bedrag van 150.000 dollar en het is nog steeds niet opgelost, maar zo lang de rechtszaken lopen kan de familie niet van haar grond verwijderd worden. Omdat ze juridisch niet weg te krijgen zijn, is door lokale autoriteiten en de bewoners van de omliggende nederzettingen fysieke druk uitgeoefend. Zo zijn in het verleden 250 olijfbomen omgehakt en waterbronnen vergiftigd. Familieleden en gasten zijn zelfs met geweren bedreigd.

De derde strategie is die van de verleiding. De familie Nassar voor haar land kreeg enorme bedragen aangeboden maar heeft ook dit geweigerd. En nu is de vierde strategie gaande, die van de isolatie. Er is geen waterleiding, gasleiding of elektriciteit en sinds 2001 is de toegangsweg tot de Tent of Nations geblokkeerd. Alleen via een flinke omweg is ze nog met een auto bereikbaar voor het transporteren van de oogst en van benodigdheden. Die weg dreigt echter ook afgesneden te worden door de bouw van het laatste stuk muur bij Bethlehem waardoor de Tent of Nations en een nabijgelegen Palestijns dorp aan de Israëlische kant van de muur terecht zullen komen. Veel Palestijnen uit dat dorp hebben al besloten te vertrekken en ook Daoud realiseert zich dat het nu echt moeilijk gaat worden.

Je kunt volgens hem op drie manieren op deze verdrijvingsstrategieën regeren. De eerste is met geweld, maar dat levert alleen maar meer geweld op. Je kunt het ook opgeven, wat velen hebben gedaan. Maar daardoor word je gevangene van je eigen frustraties. Een derde reactie is wegtrekken. De best opgeleide Palestijnen hebben hiervoor gekozen. Maar al doende laten ze hun land en hun geschiedenis in de steek. Daoud en zijn familie willen geen slachtoffer zijn en ook niet haten. Ze willen daarentegen trouw blijven aan hun land, hun geschiedenis en aan hun recht. Dat leidt tot de weg van de geweldloosheid. Tot het weigeren om vijanden te worden. En op dat uitgangspunt is de Tent of Nations gebaseerd.

Die geweldloosheid heeft Daoud op drie manieren uitgewerkt. De eerste betreft het omgaan met de alledaagse frustraties. Omdat je machteloos bent tegen de kolonisten uit de omliggende nederzettingen en de militairen bij de checkpoints ben je geneigd de woede daarover af te reageren op vrouw en kinderen of op de vrijwilligers die bij de Tent of Nations rondlopen. Leren omgaan met die frustraties is dus van levensbelang om er zelf niet aan ten onder te gaan. De tweede manier is het voeren van de diverse juridische procedures en de derde de openstelling van de boerderij voor anderen. Er komen in dit kader vooral veel buitenlandse groepen maar ook Israëli’s en zelfs mensen uit de omliggende nederzettingen.
Een vierde, recentere uitwerking van de geweldloosheid is die van de zelfvoorzienendheid. Zeker ook met het oog op de toenemende isolatie van de Tent of Nations zal deze van levensbelang zijn. De Tent of Nations kan niet alleen van giften leven, want daarmee maak je jezelf te afhankelijk. Je zult in staat moeten zijn je eigen broek op te houden. Zo wekt de Tent of Nations zijn eigen elektriciteit op met behulp van zonnecollectoren en probeert ze ook op andere manieren zelfvoorzienend te worden en daardoor onafhankelijk van anderen. Dat laatste heeft ook andere Palestijnse boeren in de buurt geïnspireerd waarvan enkelen weer zijn teruggekeerd naar de landerijen die ze eerder al verlaten hadden.

Twee maanden na onze terugkomst in Nederland werden we opgeschrikt door het feit dat het Israëlische leger in vroege ochtend van 19 mei 2014 ruim 1500 fruitbomen op het land van de Tent of Nations heeft verwoest. Onder talloze internationale bezoekers en vrijwilligers van de Tent of Nations wekte dit veel beroering. Ook in Nederland, waar inmiddels Kamervragen zijn gesteld. Opmerkelijk genoeg door het CDA.

Hoewel de Israëlische bezettingspolitiek blijft voortgaan, zijn er talrijke joodse organisaties binnen en buiten Israël, die grote solidariteit met de Palestijnse bevolking laten blijken. Toen het nieuws over de 250 omgehakte olijfbomen naar buiten kwam heeft een joodse organisatie in Groot-Brittannië op het grondgebied van de familie Nassar 250 nieuwe olijfbomen geplant. Het helpt de familie om de pesterijen en de fysieke druk te weerstaan.

In Israël bezochten we de 25 jaar geleden opgerichte organisatie Rabbis forHuman Rights. Volgens de voorzitter, de liberaal-joodse rabbijn Arik Ascherman, maakt de Israëlische regering het geclaimde joodse karakter van de staat Israël absoluut niet waar. Omdat zij niet de joodse waarden als vrede en gerechtigheid respecteert. Het Israëlisch optreden in de bezette gebieden kun je volgens Ascherman alleen maar als onrecht kwalificeren, en daar kun je, als je als jood deze waarden wel respecteert, niet passief bij blijven toekijken. Als Israëli kun je je hoofd in het zand steken, je kunt de straat op gaan en roepen dat Israël een Apartheidsstaat is, maar je kunt ook proberen je verantwoordelijkheid te nemen en je mede-Israëli hierop aanspreken

Rabbis for Human Rights heeft een aantal advocaten in dienst die de Palestijnen helpen rechtszaken tegen de Israëlische autoriteiten aan te spannen, maar ook werpt ze veelvuldig menselijke blokkades op als het Israëlisch leger tot de sloop van Palestijnse huizen en dorpen overgaat. Bij die gelegenheden is Ascherman regelmatig gearresteerd en eenmaal belandde hij met een Palestijnse jongen in een cel. Na hun vrijlating liet die Palestijnse jongen aan de verzamelde Arabische pers weten dat hij bang was geweest maar dat een lange man met een keppeltje hem in de cel had gezegd dat hij niet bang hoefde te zijn. Ascherman vraagt ons dan: “Wie zet zich nu daadwerkelijk voor een duurzame vrede tussen Israël en de Palestijnen in: het Israëlische leger, dat dag in dag uit haat zaait? Of die enkeling die in eigen land als landverrader wordt gezien, maar die in de herinnering van een jonge Palestijn is gegrift als een lange man met een keppeltje die hem had gezegd dat hij niet bang hoefde te zijn?”

Een uitgebreider verslag van de studiereis en van de 30 gesprekken die het reisgezelschap met organisaties in Palestina en Israël heeft gevoerd is na te lezen op de weblog: tinyurl.com/twstudie.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten